Աշոտ Երկաթ

Հայ ժողովուրդը հաճախ է իր սիրելի գործիչներին փառաբանել մակդիրներով. Մեծ, Բարեպաշտ, Աշխարհակալ և այլն, որ վկայել է տվյալ գործչի աշխատանքը, նրա նվիրումը, պայքարը:

Աշոտ Բ Բագրատունի արքայի (914-928) Երկաթ մականունը վկայությունն է նրա երկաթյա ամրակուռ կամքի. կամք, որ ուղղորդեց հայրենանվեր արքային իր ազատագրական պայքարում: Աշոտ Բ Բագրատունուն ծանր գահակալություն բաժին հասավ: Նա ավագ որդին էր և թագաժառանգը Սմբատ Ա արքայի (890-914), որը, պայքարելով արաբական տիրակալության դեմ, եղերական մահ ունեցավ: Խաբեությամբ ձեռք գցելով Սմբատ Ա-ին` արաբները նրան տանջամահ արեցին, գլխատեցին Դվինում և մարմինը խաչեցին: Թվում է, թե այս պայմաններում երիտասարդ թագաժառանգը կվհատվի և անձնատուր կլինի թշնամու ողորմածությունը: Բայց ոչ: Աշոտ Երկրորդն իր երկաթե կամքի ու քաջության շնորհիվ սուր ճոճեց թշնամու դեմ և հաղթեց:

Աշոտ Երկրորդի մասին առաջին հիշատակությունը վերաբերում է 910 թ., երբ նա իր Մուշեղ եղբոր հետ Նիգ գավառում` Ձկնավաճառի ճակատամարտում, առաջնորդեց հայոց բանակը Հայաստան ներխուժած Ատրպատականի Յուսուֆ ամիրայի դեմ: Այս ճակատամարտում հայոց բանակը ծանր պարտություն կրեց, արքայորդի Մուշեղը գերվեց և գլխատվեց թշնամու կողմից, իսկ Աշոտը զորքի մնացորդներով խույս տվեց Հայաստանի հյուսիսային գավառները: Ձեռք գցելով Սմբատ Ա արքային և գլխատելով նրան` Յուսուֆը տիրացավ գրեթե ողջ հայոց թագավորությանը:

915 թ. Յուսուֆը թագ և արքայական շնորհներ հանձնեց Աշոտ Բ Երկաթի հորեղբորորդուն` Աշոտ Շապուհյանին, որը, ընկնելով Յուսուֆի լարած ծուղակը, դավաճանեց հայությանն ու պայքար սկսեց օրինական թագավորի դեմ: Չցանկանալով եղբայրասպան պատերազմ սկսել` Աշոտ Երկրորդը Հովհաննես Դրասխանակերտցու միջոցով բանակցություններ սկսեց իր հարազատի հետ: Նա պատրաստ էր ճանաչել Աշոտ Շապուհյանի իշխանությունը Վաղարշապատում և նրա շրջակայքում` առանց ժառանգության իրավունքի: Համաձայնություն ձեռք բերվեց, և Աշոտ Շապուհյանը, ստանալով ձևական թագավորական տիտղոս, դադարեց պայքարելուց: Ապա Աշոտ Երկրորդն իր եղբոր` սպարապետ Աբաս Բագրատունու հետ զորարշավ սկսեց Հայաստանում: Նա զորաշարժով ազատագրեց Շիրակը, Բագրևանդը, Աղստևի հովիտը, Գուգարքը, Հայաստանի կենտրոնական նահանգները, անգամ արշավեց հյուսիս ու գրավելով Տփղիսը` ջարդ տվեց Տփղիսի արաբ ամիրային: Թվում է` Աշոտը կարողացավ արագ հաղթահարել խոչընդոտները և ազատագրել երկիրը, սակայն դժվարությունները դեռ առջևում էին: Յուսուֆ ամիրային փոխարինած Նասրը և նրա Բեշիր զորավարը մեծ զորքով դարձյալ շարժվեցին Հայաստան: Հասկանալով, որ միայնակ ու բզկտված ուժերով դժվար կլինի դիմակայել թշնամուն, Աշոտ Երկրորդն ուղևորվեց Բյուզանդիա` օգնություն խնդրելու այնտեղ իշխող հայազգի կայսր Կոստանդին Է Ծիրանածինից: Բյուզանդիան, որ իր շահերն էր հետապնդում Հայաստանում, օգնական զորք տրամադրեց Աշոտ Երկրորդին: Սակայն նրան հեշտ պայքար չէր սպասում: Այնուամենայնիվ, Աշոտ Երկաթը կարողացավ կտրուկ հարվածներով մաքրել երկիրը թշնամուց և վերահաստատել իր իշխանությունը:

Աշոտ Երկաթի դեմ ապստամբեցին Գուգարքի իշխանները` Շամշուլդեի բերդակալներ Վասակ և Աշոտ Գնթունի եղբայրները և Գարդմանի տեր Սահակ Սևադան, որ, ի դեպ, արքայի աներն էր: Արքան գրավեց Շամշուլդեն, մահապատժի ենթարկեց ըմբոստներին, իսկ Սահակ Սևադային ու իր որդուն կուրացրեց: Ապա հաջորդեց Ուտիքի Մովսես իշխանի ապստամբությունը: Արքան ճնշեց ապստամբությունը, կուրացրեց և շնորհազրկեց իշխանին: Սակայն շատ չանցած` նրա դեմ ապստամբեց Ուտիքում նոր կարգված կառավարիչը` Ցլիկ Ամրամը: Արքան դժվարությամբ կարողացավ ճնշել նաև Ցլիկ Ամրամի ապստամբությունը: Ամենածանրը թերևս արքայի հարազատ եղբոր` Աբասի ապստամբությունն էր Աշոտ Երկաթի դեմ: Աբասը, դաշնակցած իր աներոջ` Կախեթի Գուրգեն իշխանի հետ, դավ նյութեց եղբոր դեմ: Արքան չընկավ լարված ծուղակը, հալածեց Աբասին և Գուրգենին երկրից, ասպատակեց Կախեթը: Այս ամենը պառակտեց երկիրը, թուլացրեց հայոց զինուժը:

Նասըր ամիրան, օգտվելով առիթից, դարձյալ արշավեց Հայաստան: Աշոտ Երկաթը փոքրաթիվ զորաբանակով ապաստանեց Սևանա կղզում: Բեշիրը պաշարեց Սևանը: 921 թ. Սևանի մոտ Աշոտ Երկաթը, անակնկալի բերելով թշնամուն, փոքրաթիվ ուժերով սարսափելի ջարդ տվեց թշնամուն, որը ծանր կորուստներով փախուստի դիմեց: Սևանի ճակատամարտը բեկումնային եղավ հայ-արաբական պատերազմում: Ասես մեկ մարդու նման` հայոց իշխաններն ու զորականները ջարդեցին և իրենց գավառներից վտարեցին արաբական զորքերը: Միավորվելով հայոց արքայի հետ` հայ զինուժը կարճ ժամանակամիջոցում Հայաստանը մաքրեց թշնամիներից: Հակաարաբական պայքարը համաժողովրդական բնույթ էր ստացել: Արաբական խալիֆը ստիպված էր հաշտվել ստեղծված կացության հետ և 922 թ. Աշոտ Երկաթին շնորհեց «Հայոց և վրաց շահնշահ»` արքայից արքա կոչումը: Սա լիակատար հաղթանակ էր ոսոխի դեմ: Այս հաղթանակով Հայաստանը ամրապնդվեց, և Աշոտ Երկաթի հեղինակությունը մեծացավ:

Սա դուր չեկավ Բյուզանդական կայսրությանը: 922 թ. բյուզանդական բանակը արշավեց Դվինի վրա: Աշոտ Երկաթը, դաշնակցած Դվինի Սբուք ամիրայի հետ, ջարդեց բյուզանդական զորքը:

Քաջարի և երկաթակամ արքան մահացավ երիտասարդ տարիքում` 928 թ.` ժառանգ չթողնելով: Նրա գահը ժառանգեց եղբայրը` Աբասը (928-953), որ Աշոտ Բ Երկաթի զինակիցն ու հայոց զորքերի սպարապետն էր:

Աղբյուրը՝ http://archive3.ankakh.com/article/1158/ashvot—b—yerkath—yerkathya-kamqvov-hayryeniqi-nviryale—

Գյուղատնտեսություն

Որո՞նք են գյուղատնտեսության զարգացման նախադրյալները:

Համաշխարհային տնտեսությունում գյուղատնտեսության նշանակությունն ավելի է մեծանում, քանի որ տարեկան 1,2–1,1%-ով աճում է աշխարհի ամբողջ բնակչության` պարենամթերք սպառող մարդկանց թիվը, ուստի բնակչությանը անհրաժեշտ է պարենամթերքով բավարարել:

Ի՞նչով է գյուղատնտեսությունը տարբերվում տնտեսության այլ Ճյուղերից:

Գյուղատնտեսության տեղաբաշխումը համատարած է (դաշտեր, գոտիներ, տնկատափեր, արոտավայրեր և այլն):

Գյուղատնտեսությունում աշխատանքի գլխավոր միջոցը հողն է:

Գյուղատնտեսական արտադրությունը տարբերվում է իր տարեկան ռիթմով, ավելի կոնկրետ` արտադրության սեզոնային բնույթով:

Ի՞նչ կապ ունի գյուղատնտեսությունը արդյունաբերության այլ ճյուղերի հետ, բերել օրինակներ:

Արդյունաբերության նման գյուղատնտեսությունը ևս նյութական արտադրության ճյուղ է։

Ի՞նչով են իրարից տարբերվում գյուղատնտեսության զարգացման ինտենսիվ և էքստենսիվ ուղղությունները, բերել օրինակներ:

Գյուղատնտեսական արտադրության կազմակերպման հին ուղղությունը էքստենսիվն է, երբ հողագործության արտադրանքի ծավալն աճում է ցանքատարածքների ավելացման` ընդարձակման, իսկ անասնապահության արտադրանքի ծավալը` կենդանիների գլխաքանակի ավելացման շնորհիվ:

Էքստենսիվ ուղղության գյուղատնտեսական արտադրությունը գերակշռում է զարգացող երկրների մեծ մասում:

Որպես հողագործության համախառն բերքի և անասնապահության արտադրանքի ավելացման մեծ հնարավորությամբ օժտված ուղղություն կարող է ծառայել գյուղատնտեսության ինտենսիվ1 զարգացումը:

1.Ներկայացնել տարբեր երկրների զատկական տոնի ավանդույթները

Ֆինլանդիայում երեխաները Զատիկին ներկում են երեսը,  գլխին եւ պարանոցին փաթաթում են շարֆ եւ դուրս են գալիս փողոց` մուրացկանության: Արեւմտյան Ֆինլանդիայի որոշ հատվածներում մարդիկ խարույկ են վառում: Համաձայն ավանդույթի` ծուխն իր հետ տանում է երկրի վրա շրջող չար հոգիներին:

Լեհաստանում Զատիկի օրը նմանվում է հայկական Վարդավառին: Մարդիկ միմյանց վրա ջուր են լցնում: Այս ավանդույթը կոչվում է Սմինգուս-Դինգուս: Ըստ լեգենդի` այն աղջիկները, որոնց ջրեն, տարվա ընթացքում կամուսնանան:

Եթե Զատիկի օրը հայտնվեք ֆրանսիական Օ (Haux) քաղաքում, ապա չմոռանաք ձեզ հետ վերցնել պատառաքաղ, քանի որ այստեղ արդեն ավանդույթ է դարձել տոնի օրը գլխավոր հրապարակում մատուցել հսկայական ձվածեղ: Այս օմլետը պատրաստվում է մոտավորապես 4, 500 հավկիթից եւ կարող է կշտացնել 1000 հոգու: Ասում են` այս ավանդույթը ձեւավորվել է այն ժամանակ, երբ Նապոլեոնն իր զորքի հետ ճանապարհորդելով Ֆրանսիայում` կանգ է առնում մի փոքրիկ քաղաքում, որտեղ նրան օմլետ են հյուրասիրում: Նրան այնքան է դուր գալիս ուտեստը, որ նա հրամայում է քաղաքի բոլոր մարդկանց հավաքել իրենց տանը մնացած հավկիթներն ու դրանցից բոլորով պատրադտել օմլետ:

Հունաստանի որոշ հատվածներում Զատիկի օրը պատուհանից դեն են նետում հին սպասքը` թավաները, կուժերը եւ այլն: Ինչ-որ չափով այս ավանդույթը նման է Վենետիկի Ամանորյա ավանդույթին, երբ պատուհանից դեն են նետում հին իրերը:

Նորվեգիայում Զատիկին ընդունված է ընթերցել կրիմինալ պատմվածքներ: Հեղինակների կողմից ստեղծվում են հատուկ այդպիսի գրքեր, որոնք անվանում են «Զատիկի օրվա թրիլերներ»: Այս ավանդույթը սերում է 1923 թ-ից:

Չեխիայում Զատիկի օրը տղամարդիկ ուռենու ճյուղերը զարդարում են ժապավեններով եւ դրանցով թեթեւակի հարվածում են կանանց: Համաձայն ավանդույթի` ուռենին գարնան առաջին ծառն է եւ դրա թեթեւ հարվածը կենսունակություն եւ պտղաբերություն է փոխանցում կանանց:

Իսպանական Վերժես քաղաքում Սուրբ հինգշաբթի օրը կազմակերպում են «մահացու պար» կոչվող բեմադրությունը: Մարդիկ հագնում են կմախք հիշեցնող կոստյումներ եւ սկսում են պարել դրանցով: Պարը սկսվում է կեսգիշերին եւ տեւում է երեք ժամ:

Ամերիկայի մայրաքաղաք Վաշինգթոնում տարիներ շարունակ Զատիկը նշվում է հատուկ արարողակարգով: Եփված գունավոր հավկիթները դրվում են խոտի վրա եւ մարդիկ դրանք պետք է փորձեն գլորել մեծ գդալների միջոցով: Այս արարողությունը անցնում է երաժշտության ներքո: Կազմակերպվում են նաեւ այլ սպորտային միջոցառումներ` երեխաներին առողջ ապրելակերպ քարոզելու նպատակով:

Երուսաղեմում մարդիկ ուրբաթ օրը քայլում են այն ճանապարհով, որով Հիսուսն է անցել իր խաչվելու օրը: Որոշ մարդիկ իրենց ուսերին Խաչ են կրում` ի հիշատակ Հիսուս Քրիստոսի:

Իտալիայի մայրաքաղաքում ուրբաթ օրը Հռոմի Պապը կատարում է Խաչի օրհնության արարողությունը: Հսկայական խաչի ծայրերը վառում են ջահերով եւ այն լուսավորում է երկինքը: Իսկ արդեն կիրակի օրը հազարավոր մարդիկ հավաքվում են Սուրբ Պետրոսի հրապարակում, որտեղ Հռոմի Պապը եկեղեցու պատշգամբից օրհնում է հավաքվածներին:

2.Զատիկի սեղան, զատկի տոնի կապակցությամբ քրիստոնյաների կողմից պատրաստվող ավանդական կերակրատեսակները։

Զատիկի սեղանի վրա լինում են խաշած, ներկված ձվեր։ Ձվերը ներկվում են արհեստական, լուծվող կերակրային ներկերով, գունավոր թղթերով, կամ կտորներով։ Որպես բնական գունանյութեր օգտագործվում են սոխի կճեպներ, սուրճ կամ զաֆրան։ Ուկրաինայի պես երկրներում նաև սովորություն է օգտվել մոմից և ներկից՝ նախշազարդ ձվեր ստեղծելու համար։

Շատ քրիստոնյաներ պատրաստում են միայն կարմիր ներկած ձվեր, որոնք խորհրդանշում են Հիսուսի թափած արյունը մարդկանց մեղքերի համար։ Ներկայումս հաճախ դրանք ներկվում են տարբեր գույներով։ Պարսկահայերը սեղանին նաև ունենում են պասկա, որի շուրջն ափսեի մեջ են երբեմն շարվում ներկված ձվերը։ Բողոքական քրիստոնյաների մոտ ընդունված են նաև շոկոլադե ձվիկները։

Զատիկ կիրակվա նախորդ գիշերը, Հայաստանում Զատկի սեղանին լինում են եփած ձուկ, չամիչով փլավ և գինի։ Չամիչով փլավը մեկնաբանվում է որպես ողջ մարդկության խորհրդանիշ, որտեղ չամիչը՝ հավատացյալներն են, գինին՝ Հիսուսի արյունը։ Պարսկահայերը սեղանին ունենում են ծխացրած ձուկ, քուքու, փլավ, և երբեմն նաև սալորի խոռիշտ (շոգեխաշած սոուսի տեսակ), որի մեջ կարմիր միս չեն օգտագործում։ Գինին լցվում է մի կտոր նշխարի վրա, որպեսզի թաթախվի։ Նշխարը խորհրդանշում է Հիսուսի մարմինը, իսկ գինին՝ արյունը, ինչպես Վերջին ընթրիքի ժամանակ։

Զատիկ կիրակի եկեղեցու բակում և նաև Զատկի շրջակա օրերին, մանուկները (ինչպես և մեծերը) «հավկիթ են խաղում»։ Այս խաղը տեղի է ունենում երկու հոգու միջև՝ մեկը պահում է մեկ ներկված հավկիթ, մեկ ծայրը դեպի վեր, մյուսն իր ներկված հավկիթի նույն ծայրը (սուր կամ լայն) արագ իջեցնում է և խփում մյուսի հավկթին։ Հետո խաղը կրկնվում է նույն հավկիթների մյուս ծայրերով՝ բայց այս անգամ առաջինն է իջեցնողը և երկրորդը՝ պահողը։ Ում հավկիթը, որ չի կոտրվում, նա հաղթում է, և հաղթվածն իր հավկիթը տալիս է իրեն։ Եթե ամեն հավկթի մի ծայրն է կոտրվում, ապա մեկ անգամ ևս խաղում են հավկիթների անվնաս ծայրերով, որպեսզի որոշվի հաղթողը։

3.Ձու ներկելու ի՞նչ միջոցներ գիտես.

Սուրբ Զատիկի տոնին սեղանի գլխավոր զարդը ձուն է: Այն խորհրդանշում է վերածնունդ, նոր կյանք, Հիսուս Քրիստոսի հարությունը:

Այն եփելու և ներկելու մի շարք միջոցներ կան:

Որպեսզի ձուն մնա պինդ և վառ գույն ունենա՝

Նախքան եփելը պետք է մանրակրկիտ լվանալ աղով (կամ քացախով) լի ջրում: Այդ դեպքում ձվի կեղևը կլինի պինդ և կպահպանի գույնը:

Որպեսզի ձուն եփելու ժամանակ չճաքի՝

Անհրաժեշտ է առնվազն 1 ժամ պահել սենյակային ջերմաստիճանում, ապա եփել մարմանդ կրակի վրա:

Հարթ և կայուն գույնը պահելու համար՝

Անհրաժեշտ է 1 թեյի գդալ աղ և քացախ ավելացնել ջրի մեջ, սակայն քացախը պետք չէ չարաշահել: Եփելուց հետո անհրաժեշտ է դեռևս տաք ձվերը դնել սառը ջրի մեջ, ապա թողնել ինքնուրույն սառչի և փայլի համար կարագ քսել:

Ներկելու համար՝

Նախընտրելի է բնական նյութեր ընտրել՝ սոխի կճեպ, ծառի ճյուղեր, տերևներ և այլն:

Սոխի կեղևը թերևս ամենատարածված բնական միջոցն է, որի շնորհիվ ձուն կարմրադարչնագույն կամ բաց դեղին գույն է ստանում:

Սոխի կճեպը պետք է լցնել կաթսայի մեջ, լցնել սառը ջուր և եփել 30-40 րոպե: Ապա ձվերը դնել տաք ջրի մեջ և եփել ևս 10-15 րոպե:

Դեղին գույն ստանալու համար՝

Ձվերը եփում են երիցուկի արգանակի մեջ: 8 ճաշի գդալ երիցուկի վրա եռացրած ջուր լցրեք, թողեք կես ժամ, թրմեք, ապա ավելացրեք նոր եփած ձվերը:

Կանաչ գույն, փիրուզագույն երանգ կհաղորդեն սպանախի, կեչու և անանուխի տերևները:

Կապույտ գույն կհաղորդի կիտրոնի հյութը:

Մանուշակագույն երանգ ստանալու համար անհրաժեշտ է արոնիայի հյութ: Վարդագույն երանգ ստանալու համար՝ լոռամիրգ, ազնվամորի:

Մի՛ նեղացրեք մարդուն

Իզուր, հենց էնպես մարդուն նեղացնել պետք չի, որովհետեւ դա շատ վտանգավոր է։ Հանկարծ ու նա Մոցա՞րտն է։ Ու հատկապես, եթե դեռ ոչինչ չի հասցրել գրել, անգամ «Թուրքական մարշը»։ Կնեղացնեք նրան ու ոչինչ էլ չի գրի։ Մի բան չի գրի, հետո մյուսը, ու աշխարհում կպակասի գեղեցիկ երաժշտությունը, կպակասեն լուսավոր զգացմունքներն ու մտքերը, ու նշանակում է, լավ մարդիկ էլ կպակասեն։

Իհարկե, մեկ ուրիշին կարելի եւ նեղացել՝ ամեն մեկը հո Մոցարտ չի՞։ Բայց, այնուամենայնիվ, պետք չի, հանկարծ ու․․․

Մի՜ նեղացրեք մարդուն, պետք չի․․․

Դուք էլ այնպիսին եք, ինչպիսին նա է։

Լա՜վ նայեք իրար, մարդի՜կ

Ես ընտրեցի <<Մի՛ նեղացրեք մարդուն>> ստեղծագործությունը, քանի որ այն ինձ դուր եկավ: Ես համամիտ եմ ստեղծագործության հետ, որովհետև մարդուն անտեղի պետք չի նեղացնել: Մարդուն նեղացնել չի կարելի, քանի, որ դա կարող է ազդել մարդու հոգեկան աշխարհի վրա և շատ լուրջ հետևանքներ ունենալ: Չի կարելի նեղացնել թույլերին, քանի որ կյանքը բումերանգ է: Եթե դու նեղացնես թույլին, ապա քեզանից ուժեղն էլ քեզ կնեղացնի։

Տեսադասեր՝ ըստ դասացուցակի

Ինքնակրթություն- Օ’Հենրիի ստեղծագործությունների ընթերցում

Բլոգային աշխատանք- բազմազան նյութերի տեղադրում

Լրացուցիր կրթության պարապմունքներ տանը- օտար լեզուներ

Այլ աշխատանք- ծանոթացում համակարգչային ծրագրավորման լեզուներին

30 марта-3 апреля

1.Размышляем…

Послушайте!

Ведь, если звезды зажигаются-

Значит – это кому-нибудь нужно?

– кто-то хочет, чтобы они были.

Послушайте!

Ведь, если звезды зажигают –

Значит – это кому-нибудь нужно?

Значит – это необходимо,

Чтобы каждый вечер над крышами

Загоралась хоть одна звезда.

Человек, как звезда рождается

Средь неясной

Туманной млечности.

В бесконечности начинается

И кончается в вечности…

Поколениями созидается

Век за веком

Земля нетленная.

Человек, как звезда рождается,

Чтоб светлее стала Вселенная.

Посмотрите ролик: ” Первый человек в космосе”.

2. Игра- викторина

Что такое Вселенная?

Вселенная – это огромное пространство, заполненное планетами, звездами, галактиками, черными дырами, туманностями и т.д. Наша планета – это всего лишь песчинка в бесконечных просторах вселенной.

Сколько планет в нашей солнечной системе? Назовите их

В Солнечной системе имеется восемь известных планет: Меркурий, Венера, Земля, Марс, Юпитер, Сатурн, Уран и Нептун. Плутон

Планеты Солнечной системы надо расположить в порядке возрастания их размера

По определению MAC, есть 8 известных планет: Меркурий, Венера, Земля, Марс, Юпитер, Сатурн, Уран и Нептун

За одну минуту надо составить как можно больше слов из букв слова «космонавтика»

Космонавт, мост, кос, кот, санки, вино, кит, оса, кино.

Среди созвездий немало названий связанных с животными. Назовите их

Большая Медведица, Большой Пес, Голубь, Гончие Псы, Дельфин, Заяц, Змея, Кит, Лебедь, Лев, Малая Медведица, Малый конь, Малый Пес, Малый Лев, Овен, Орел, Рак, Рыбы, Скорпион, Телец, Южная Рыба..

3. 108 минут, которые изменили историю

«Восток-1», пилотируемый Юрием Гагариным, стартовал с Байконура 12 апреля 1961 года. Как только ракета-носитель начала подъём, Гагарин сказал то самое знаменитое слово: «Поехали!». Все радиостанции мира, прервав свои передачи, возвестили: «В Советском Союзе выведен на орбиту вокруг Земли первый в мире космический корабль с человеком на борту. Командир космического корабля – Юрий Гагарин…» .

Гагарин, будучи на орбите, рассказывал о собственных наблюдениях. Он в окно иллюминатора смотрел на Землю с её облаками, горами, океанами и реками, видел облака и атмосферу из черноты космоса, Солнце и далёкие звёзды. Ему понравился открывшийся ему вид нашей планеты. Он даже призвал людей хранить эту красоту, а не разрушать её. Больше всего Гагарина впечатлила линия горизонта — она отделяла земной шар от очень чёрного неба. Полет длился всего 108 минут.

Каких еще космонавтов вы знаете? Найдите в интернете и запишите.

• самых известных космонавтов

1.Самый первый в истории человечества космонавт Юрий Гагарин отправился покорять космос 12 апреля 1961 года на корабле «Восток-1». Его полет продлился 108 минут. Гагарин был удостоен звания Герой Советского Союза. Кроме того, его наградили «Волгой» с номерами 12-04 ЮАГ — это дата совершенного полета и инициалы первого космонавта.

2. Первая женщина-космонавт Валентина Терешкова совершила полет в космос 16 июня 1963 года на корабле «Восток-6». Кроме того, Терешкова — единственная женщина, совершившая одиночный полет, все остальные летали только в составе экипажей.

3. Алексей Леонов — первый человек, который вышел в открытый космос 18 марта 1965 года. Продолжительность первого выхода составила 23 минуты, из которых вне корабля космонавт пробыл 12 минут. Во время пребывания в открытом космосе его скафандр разбух и препятствовал возвращению обратно в корабль. Войти космонавту удалось только после того, как Леонов стравил из скафандра лишнее давление, при этом залез он внутрь корабля вперед головой, а не ногами, как полагалось по инструкции.

4. Первым на лунную поверхность ступил американский астронавт Нил Армстронг 21 июля 1969 года в 2 часа 56 минут по Гринвичу. Спустя 15 минут к нему присоединился Эдвин Олдрин. Всего на Луне космонавты провели два с половиной часа.

5. По числу выходов в открытый космос мировой рекорд принадлежит российскому космонавту Анатолию Соловьеву. Он совершил 16 выходов общей продолжительностью более 78 часов. Суммарный налет Соловьева в космосе составил 651 сутки.

4. Раскройте скобки и прочитайте текст.

Очень может быть, что скоро над нашим городом появятся летающие сады. Одна из американских фирмов придумала, как сделать чище воздух в больших городах. В таких городов очень мало деревьев и очень много автомобилей. А автомобили вырабатывают углекислый газ. Учёные придумали летающие сады. Они будут летать, как вертолёты, и висеть над центром города. Эти сады будут создавать тень там, где этого очень не хватает. Такие летающие сады будут путешествовать из города в город.

5.Глаголы в скобках употребите в форме прошедшего времени.

На одном далёком острове люди решили уничтожить комаров сильным ядохимикатом․․․ . Но через некоторое время на острове появились крысы. Они напали на поля, сели зерно. Откуда они появились в таком количестве? Оказалось, что яд через растения попал в организм тараканов, тараканов съели ящерицы, а ящериц сесли кошки. Этот яд был смертельнным для кошек. Они погибнули, и крысы получили полную свободу. Вот тогда люди привезли других кошек, чтобы победить огромных и жадных крыс. Если бы люди посоветовались с экологоми, всего этого бы не случилось.