Tasks

1.There’s too much smoke in here; I can’t breathe.

2. I don’t earn enough money to buy that car.

3. My manager says that I play  well enough to win the competition.

4. I know I talk too much. I should talk less.

5. I don’t think the door is wide enough to get the sofa into the room.

6. Too much money can be bad for football players who are still in their 20s.

7. I ate too many cakes and felt sick later.

8. I can’t drink this milk. It’s too hot.

9. I think I’ve eaten too much. I don’t feel very well.

10. There weren’t enough people to play a match, so everybody went home.

1. You work _____; you need a holiday.

a. too much

b. too many

c.too

2. My parents got angry because my marks weren’t _____.

a. enough good

b. good enough

c. too much good

3. I can’t help you. I have _____ problems right now.

a. too much

b. too

c. too many

4. He didn’t accept my project because he said it wasn’t _____.

a. too much good

b. enough good

c. good enough

5. This house is _____ small; we need a bigger one.

a. too

b. too much

c. enough

1.There were  too many people at the concert and we couldn’t see anything.

2. I’ll talk to you later; I’m  too busy now.

3. You aren’t well enough to go to work. You should stay home.

4. You are  too nice. You must learn to say ‘no’ to people who ask you for favours.

5. You spend  too much time at the computer. You should play outside more often.

6. You look exhausted. I think you work  too hard.

7. You can’t run 10 miles. You aren’t fit enough; you need more training.

8. Please, don’t put  too much sugar in my coffee; I don’t like it too sweet.

9. I don’t like people who ask too many questions.

10. We don’t have enough time to have another coffee; we need to leave now

Читаем ,обсуждаем.

Факты и теории о происхождении человека

Официально существуют две основные теории происхождения человека – религиознаЧя, согласно которой нас сотворил Бог по своему образу и подобию, и теория Дарвина, предполагающая, что мы произошли от обезьяны. Однако в последнее время обе гипотезы всё чаще подвергаются сомнению, так как, по мнению многих, не выдерживают никакой критики. Но если божественная воля и обезьяны не принимали участия в нашем появлении, то почему и благодаря чему мы всё-таки существуем? Собственное мнение на этот счёт имеют скептики, мечтатели, приверженцы альтернативной истории и даже некоторые ученые.

Теории

Версия с пришельцами  – одна из самых старых альтернативных версий, имеющая множество вариаций на любой вкус, начиная от «они создали нас, чтобы развеять свою бесконечную скуку» и заканчивая «мы – бракованная версия высшего разума». Кроме того, существует предположение, что пришельцы совершили на Земле вынужденную посадку, и мы – лишь их потомки. Но в целом все вариации сводятся к тому, что человек – плод труда какой-то внеземной цивилизации.

Матрица и ей подобное. Тут всё ещё интереснее. Одни – очевидно не без влияния одноименного фильма – предполагают, что наш мир ненастоящий. Другие считают, что вся существующая физическая реальность, включая наше тело, – лишь своеобразная «площадка для игр», созданная нами же для получения дополнительного жизненного опыта и навыков. На самом же деле мы – либо бестелесные энергетические сущности, либо просто выглядим совсем иначе.

Акватическая теория, по данным некоторых источников, предложена биологом Алистером Харди. В основе теории лежит гипотеза Дарвина, однако отличие человека от других приматов в данном случае обосновывается тем, что одним из наших предков был гидропитек (обезьяна-амфибия), который вёл водный образ жизни.

Потомки рукокрылых. Говорят, что когда-то на Земле жили существа, сочетающие в себе черты человека и птицы, похожие на гарпий из древних мифов. Как конкретно они эволюционировали в человека – неизвестно. Заметим здесь, что зафиксированы свидетельства очевидцев, утверждающих, что полулюди-полуптицы до сих пор существуют.

Андрогины. Существует старинная греческая легенда о том, как первоначально боги сотворили расу людей, имевших и мужские, и женские признаки. Но эти создания были слишком сильны и посягали на власть богов. Тогда Зевс решил разрезать андрогинов надвое, чтобы ослабить их. Согласно преданию, теперь мы обречены на то, чтобы всю жизнь искать свою «вторую половинку», что, кстати, недалеко от истины.

 Люди-гиганты. Мысль о том, что наши предки были великанами, высказывалась давно.  Есть легенда, согласно которой раньше ангелы спускались на землю, брали себе человеческих дочерей, и от таких связей появилось племя гигантов. Ну а со временем их потомки измельчали и стали похожи на современного человека.

Необычные находки

– Несколько десятилетий назад бельгийский ученый Фридрих Мейснер раскопал в пустыне Гоби человеческие черепа, увенчанные рогами. Сначала его обвинили в подлоге, однако в ходе исследований следов спайки между рогами и черепом обнаружено не было.

– На раскопках Хасаотского могильника в Кисловодске был найден странный вытянутый череп. Такие же черепа много раз обнаруживали по всему миру. Предполагается, что форму таких голов изменяли искусственно. Но вот для чего? Ответа пока нет.

– Среди печатей, принадлежавших цивилизации шумеров, неоднократно находили изображения летающих объектов, людей-птиц и даже солнечной системы. Последнее тем более удивительно, ведь телескопы изобретены сравнительно недавно!

Повторяем виды глаголов« Русский без границ», часть 2(стр 124, 126)

Упражнение 1

Используя приставки, образовать от глаголов несовершенного вида глаголы совершенного вида: верить(н.в.)- поверить(с.в.) .

Чувствовать ,ужинать, делить, вязать, прятать ,возить, шить, стараться, таять, верить, видеть, делать, шутить ,чертить ,тонуть ,гасить, учиться ,брать, пугаться, мучить, помнить, желать, готовить.

Почувствовать, поужинать, поделить, связать, спрятать, свозить, сшить, постараться, оттаять, поверить, увидеть, сделать, пошутить, начертить, утонуть, научиться, угасить, научиться, убрать, испугаться,помучить, вспомнить, пожелать, приготовить.

Упражнения 2

От глаголов совершенного вида с помощью суффиксов образовать глаголы несовершенного вида :успеть (с.в.) –успевать(н.в.).

Открыть, доказать, выдержать ,воспитать, взвесить, учесть, указать, спросить ,достать, вытолкнуть.

Открыть-открывать, доказать-доказывать, выдержать-выдерживать ,воспитать-воспитывать, взвесить-взвешивать, учесть-учитывать, указать-указывать, спросить-спрашивать , достать-доставать, вытолкнуть-вытолкивать.

“Ախրես ինչպե՜ս վեր կենամ գնամ” բանաստեղծության վերլուծություն

Ախր ես ինչպե՜ս վեր կենամ գնամ,

Ախր ես ինչպե՞ս ուրիշ տեղ մնամ։

Ախր ուրիշ տեղ հայրեններ չկան,

Ախր ուրիշ տեղ հորովել չկա,

Ախր ուրիշ տեղ սեփական մոխրում

Սեփական հոգին խորովել չկա,

Ախր ուրիշ տեղ

Սեփական բախտից խռովել չկա։

Ախր ես ինչպե՞ս վեր կենամ գնամ,

Ախր ես ինչպե՞ս ուրիշ տեղ մնամ։

Ախր ուրիշ տեղ

Հողի մեջ այսքան օրհնություն չկա,

Այսքան վաստակած հոգնություն չկա,

Ախր ուրիշ տեղ ձյունի մեջ՝ արև,

Եվ արևի մեջ այսքան ձյուն չկա։

Ախր ուրիշ տեղ տեղահան եղած,

Եկած՝ ուսերով Արագած սարի

Ուսերին հենված Սասնա տուն չկա։

Ախր ուրիշ տեղ

Ամեն մի քարից, առվից, ակոսից

Իմ աչքերով իմ աչքերին նայող

Մանկություն չկա…

Ախր ես ինչպե՞ս վեր կենամ գնամ,

Ախր ես ինչպե՞ս ուրիշ տեղ մնամ,

Ախր ես ինչպե՞ս ապրեմ առանց ինձ։

Ինձ շատ դուր եկավ այս բանաստեղծությունը:

Սահյանը այս բանաստեղծության մեջ ներկայացնում է իր ողջ սերը Հայաստանի հանդեպ: Ինչպե՞ս կարելի է ապրել առանց Հայաստան աշխարհի: Այս բանաստեղծությունը կարելի է համարել հայրենիքից չհեռանալու հոդոր: Սեփական հողը, դարերից եկած հոգևոր արժեքները անհնար է թողնել ու հեռանալ: Միայն Հայաստանում է, որ կարելի է ձյան մեջ արև տեսնել:

Ես համամիտ եմ բանաստեծի հետ: Ես էլ իմ կյանքը որևէ այլ երկրում չեմ պատկերացնում:

Այստեղ են իմ նախնիները, այստեղ են իմ հողն ու ջուրը…

Նոր թեմա Թթվածին

Հարցեր, վարժություններ եւ խնդիրներ

1. Պատասխանե՛ք հետեւյալ հարցերին.
ա) ո՞րն է թթվածին տարրի քիմիական նշանը

Թթվածնի քիմիական նշանն է՝ O
բ) որքա՞ն են թթվածնի հարաբերական ատոմային եւ մոլային զանգվածները,

Ar-16 Mr-32

գ) ո՞րն է թթվածին տարրի կարգաթիվը

Թթվածին տարրի կարգաթիվն է՝ 8

դ) դիրքը պարբերական համակարգում

2/2/ա

2.

Գրե’ք թթվածնի հետ փոխազդեցության ռեակցիաների հավասարումները եւ անվանե’ք արգասիքները.
ա) ոչ մետաղների հետ (ծծումբ, ածխածին, ֆոսֆոր եւ ազոտ),

O2+S=SO2 O2+C=CO2 O2+P=PO2 O2+N=NO2
բ) մետաղների հետ (լիթիում, մագնեզիում, կալցիում, երկաթ, ալյումին),

գ) բարդ նյութերի հետ (ծծմբի (IV) օքսիդ, ածխածնի (II) օքսիդ, ազոտի օքսիդ (II), մեթան):

Առաջադրվող հարցեր՝

1-Մարմինների որ հատկությունն է բնութագրում տեսակարար ջերմունակությունը:
Մարմիններն օժտված են այնպիսի հատկությամբ, որ տվյալ պայմաններում միևնույն զանգվածով տարբեր մարմիններ նույն չափով տաքացնելու համար պահանջվում են տարբեր ջերմաքանակներ: Մարմնի այդ հատկությունը բնութագրում են մի ֆիզիկական մեծությամբ, որն անվանում են տեսակարար ջերմունակություն:

2-Որ ֆիզիկական մեծությունն են անվանում ( նյութի) տեսակարար ջերմունակություն:  
Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը ցույց է տալիս, թե որքան ջերմաքանակ է անհրաժեշտ նյութի 1 կգ-ը 1°-ով տաքացնելու համար, կոչվում է այդ նյութի տեսակարար ջերմունակություն: Մարմնի ջերմային հատկությունները բնութագրող այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնին հաղորդած ջերմաքանակի հարաբերությանը մարմնի զանգվածին և մարմնի ջերմաստիճանի փոփոխությանը, կոչվում է տեսակարար ջերմունակություն:

3-Ինչ միավորով է չափվում տեսակարար ջերմունակությունը:
Նյութի տեսակարար ջերմունակության միավորը ՄՀ-ում չափվում է ջոուլը բաժանած կիլոգրամ անգամ աստիճանով (1 Ջ/(կգ °C)):

4-Գրել տեսակարար ջերմունակությունը սահմանող բանաձևը:
c=Q/m(t2-t1)

5-Ինչու մեծ լճերի, ծովերի առափնյա վայրերում եղանակը մեղմ է:
Ծովափնյա բնակիչները լավ են զգում ջրի մեծ տեսակարար ջերմունակության ազդեցությունն իրենց վրա: Պատճառն այն է, որ ծովերը ոչ միայն դանդաղ են տաքանում գարնանը, այլև դանդաղ էլ սառչում են աշնանը՝ մեծ ջերմաքանակ տալով շրջապատին: Աշնանային տաք եղանակը պահպանվում է երկար ժամանակ, ուստի ձմեռը ծովամերձ վայրերում, որպես կանոն մեղմ է:

6-Ինչ բանաձևով են որոշում տաքանալիս մարմնի ստացած ջերմաքանակը: Իսկ սառչեիս մարմնի տված ջերմաքանակը:
Q=cm(t2C°−t1C°)

7-Ձևակերպեք ջերմափոխանակման օրենքը:
Եթե ջերմափոխանակությանը մասնակցող մարմինների համակարգը մեկուսացնենք արտաքին միջավայրից, ապա որոշ ժամանակ անց այդ մարմինների ջերմաստիճանները կհավասարվեն: Այդ ընթացքում տաք մարմինների տված Q1 ջերմաքանակի և սառը մարմինների ստացած Q2 ջերմաքանակի գումարը զրո է: 

8-Գրել ջերմային հաշվեկշռի հավասարումը:

Q1+Q2=0

Պատրաստել ուսումնական նյութ «Ինչ է կալորիան»  կամ «Տարբեր մթերքների կալորիականությունը», «Թերմոսներ» թեմաներից որևէ մեկով, տեղադրել բլոգում և հղումն ուղարկել ինձ:

Առաջադրանքներ

Ընդգծի՛ր կապը․

Ա․ այդպես, նկատմամբ, ոչինչ, միտք

Բ․ խենթ, իհարկե, hօգուտ, որովհետև

Գ․ Իհարկե, մտածել, երրորդ, մասին

2. Նախադասությունները ձևաբանորեն վերլուծի՛ր։

Տնտեսուհին իրեն վատ զգաց, և երբ աստիճաններով վերև էին բարձրանում, հանկարծ ուզեց, որ տղան իսկապես դպրոց չգնար:

Տնտեսուհին —հասարակ գոյական, եզակի թիվ, ուղղական հոլով, որոշյալ առում

Իրեն — անձնական դերանուն, եզակի թիվ, երրորդ դեմք, տրական

Վատ — ձևի մակբայ

զգաց — ձև մակբայ, դիմավոր բայ, երրորդ դեմք

Եվ — շաղկապ

Երբ — հարաբերական դերանուն

Աստիճաններով —հասարակ գոյական, հոգնակի թիվ, գործիական հոլով

Վերև — տեղի մակբայ

Բարձրանում էին — դիմավոր բայ, երրորդ դեմք, հոգնակի թիվ, սահմանական եղանակ, Հանկարծ — ձևի մակբայ

Ուզեց — դիմավոր բայ, սահմանական եղանակ, անցյալ կատարյալ ժամանակ, եզակի թիվ, երրորդ դեմք

Որ — շաղկապ

Տղան — հասարակ գոյական, եզակի թիվ, ուղղական հոլով

Իսկապես — մակբայ

Դպրոց — հասարակ գոյական, եզակի թիվ, հայցական հոլով, անորոշ առում

Չգնար — դիմավոր բայ, ըղձական եղանակ, ապառնի, եզակի թիվ, երրորդ դեմք, ժխտական խոնարհում

3. Կազմի՛ր մոտենալ, խոսել բայերի դերբայկան համակարգը։

Անորոշ — ել, ալ (անորոշ դերբայը կարող է հոլովվել)

մոտենալ, խոսել

Ենթակայական — ող, ացող

մոտեցող, խոսացող

Համակատար — ելիս, ալիս

մոտենալիս, խոսելիս

Հարակատար — ած, ացած

մոտեցած, խոսացած

Անկատար — ում

մոտենում, խոսում

Վաղակատար — ել, ալ

մոտենալ, խոսել

Ապակատար — ելու, ալու

մոտենալու, խոսելու

Ժխտական — ի, ա

մոտեցի, խոսա

Կետադրի՛ր տեքստը:

Երկրում շատ բարձր ու անմատչելի մի լեռ կար, որ լիքն էր բոլոր բարիքներով: Մարդիկ կամեցան դրա վրա բնակություն հաստատել: Սակայն նրա վրա բարձրանալր շատ դժվար էր, թեև վերելքի շատ ճանապարհներ կային: Նրանք, ովքեր բարձրանալու ժամանակ կանգ առան հանգստանալու, սայթաքեցին ու ցած գլորվեցին մինչև ստորոտը: Իսկ ովքեր դադար առնել չուզեցին, այլ գավազանի օգնությամբ շարունակեցին վերելքը, բարձրացան լեռան վրա ու հանգիստ կյանք վայելեցին:

Այդպես թուլակազմ ու վախկոտ մարդիկ մնում են կես ճանապարհին ու կորչում, իսկ հաստատակամները համբերությունն իրենց նեցուկ ունենալով՝ վեր են բարձրանում ու հասնում իրենց նպատակին:

Հնդկաստան

Ի՞նչ դեր ունի Հնդկաստանը հվ Ասիայում և ամբողջ աշխարհում:

Հնդկաստանը  տարածքով 7-րդ ամենամեծ երկիրն է, իսկ բնակչության մեծությամբ երկրորդն է: Հնդկաստանը աշխարհում առաջատար երկիրն է թեյի արտադրությամբ, առաջատարներից է բրնձի արտադրությամբ: Հնդկաստանը ողջ աշխարհում երկաթի, պղնձի և մանգանի պաշարներն ունի:

Որո՞նք են Հնդկաստանի զարգացման նախադրյալները:

Հնդկաստանի զարգացման ամենամեծ նախադրյալը թեյի արտադրությունն է, որը արտահանվում է շատ երկրներ ողջ աշխարհում: Հնդկաստանի համար որպես զարգացման նախադրյալ կարող են նաև հանդես գալ՝ երկաթի, մանգանի և պղնձի պաշարները: Հնդկաստանի զարգացման նախադրյալներից մյուսն էլ անասնապահություն է, որով Հնդակաստանը առաջինն է ողջ աշխարհում:

Որո՞նք են Հնդկաստանի տնտեսության առաջատար ճյուղերը:

Հնդկաստանի տնտեսության առաջատար ճյուղերն են՝ անասնապահությունը և թեյի արտադրությունը:

Հարավային Ասիա

Ի՞նչ առանձնահատկություններ ունի Հարավային Ասիա տարածաշրջանը:

Հարավային Ասիան ֆիզիկաաշխարհագրական հատկանիշներով առանձնանում է մյուս տարածաշրջաններից, քանի որ այն հյուսիսային կողմից բարձր լեռներով սահմանազատված է Կենտրոնական և Արևելյան Ասիայից, արևելյան կողմից՝ խիտ անտառներով՝ Հարավարևելյան Ասիայից: Արևմտյան կողմից՝ բարձրավանդակներով ու անապատներով՝ Հարավարևմտյան Ասիայից: Հարավային Ասիայի տնտեսությունը թույլ է զարգացած:

Ի՞նչ դեր ունի Հարավային Ասիան համաշխարհային տնտեսությունում:

Հարավային Ասիան աշխարհի առաջատարն է թեյի, ոսպի, ջուտի, գետնանուշի, գարու, բրնձի, ցորենի, բամբակի և այլ բույսերի համախառն բերքով: Հարավային Ասիայի ընդերքի հարստություններից առանձնանում են քարածուխը, երկաթի և մանգանի, քրոմի, տիտանի հանքաքարերը:

Որո՞նք են Հարավային Ասիայի երկրների տնտեսության մասնագիտացված ճյուղերը:

Հարավային Ասիայի երկրների տնտեսությունը թույլ զարգացած է: Խոշոր արդյունաբերական ներուժ ունեն միայն Հնդկաստանն ու Պակիստանը: Մյուսները հիմնականում հետամնաց գյուղատնտեսական երկրներ են: Գյուղատնտեսության մեջ գերակշռողը բուսաբուծությունն է:

Քարտեզի վրա նշել Հարավային Ասիայի երկրները և այդ երկրների ափերը ողողող ջրային ավազանները:

Հարավարևելյան Ասիա

Որոնք են Հարավարևելյան Ասիայի երկրների զարգացման նախադրյալները:

Զարգացման նախադրյալ են հանդիսանում վառելիքային, մետաղային հանքային ռեսուրսները և այլ բնական ռեսուրսները։ Հարավարևելյան Ասիայի կլիման բարենպաստ է հողագործության համար:

Ինչ դեր ունի Հարավարևելյան Ասիան համաշխարհային տնտեսության մեջ:

Հարավարևելյան Ասիայում կա բավարար բնական ռեսուրսներ։ Կան մետաղային ռեսուրսների պաշարներ։

Փորձել համեմատել Հարավային և Հարավարևելյան Ասիայի տարածաշրջանների աշխարհագրական դիրքը, բնական պայմաններն ու բնական ռեսուրսները։

Հարավային և Հարավարևելյան Ասիաներում զարգացած է գյուղատնտեսությունը, սակայն թույլ է մեքենաշինությունը: Հարավային և Հարավարևելյան Ասիաներում մեծ հարստություն է հողը և զարգացած է հողագործությունը։ Տարբերություններից այն է, որ Հարավային Ասիայում բնակչության աճը ավելի շատ է և բնակչությունը շատ խիտ է, իսկ հարավարևելյան երկրներում այն միջին խտության է։ Հարավարևելյան Ասիայի առանձնահատկությաններից նաև այն է, որ Հարավարևելյան Ասիայի երկրները շատ զարգացած են : Վիետնամը, որը գտնվում է այնտեղ, ապահովում է Ասիայի կապը ամբողջ աշխարհի հետ։

Homework

a.The play is  օn Monday at 9:30  at night.

b. My neighbour plays basketball   on Sundays.

c. The post office is at the corner of my street.

d. There is a travel agency   on Park Avenue.

e. Melissa’s birthday is in March.

f. Doris has English classes in March.

g. There is a pharmacy on   the left.

h. Her sister works in the shopping mall.

i. Our teacher’s birthday is on February 2nd.

j. Mary lives on 342 Park Street.

k. I study in the morning and work in the afternoon.

2. Now, lets complete with the prepositions: on, in, at, across from, between, around, next to.

a. Elizabeth lives in this street.

b. The Chinese restaurant is next to the clothes store.

c. There is a great cinema between the supermarket and the drugstore.

d. My house is across from the park.

e. There is a shoe store  around the corner.

f. I live in Gemini Street.

g. Mary’s work is on 65 Mason Street.

h. Leslie’s birthday is in December.

i. Jamie’s soccer classes are   on Mondays and Fridays.

j. Liza’s father lives across from the park, near the church.

threaten-likely to cause harm or damage to someone or something

uninhabitable-cannot be lived in

rising-getting bigger or getting higher

rough-not smooth, violent

refuse-say that you will not do or accept something

source-the place something comes from or starts at

tiny-very small

reduce-make smaller, make lower

Համո Սահյան

Համո Սահյանը ծնվել է 1914 թվականի ապրիլի 14-ին Սիսիանի շրջանի (այժմ՝ Սյունիքի մարզ) Լոր գյուղում։ Սահյանը սկզբնական կրթությունը ստացել է տեղի դպրոցում, որտեղ իբրև ուսուցիչ աշխատել էին բանաստեղծներ Գառնիկ Քալաշյանը և Ակսել Բակունցը։ 1927 թվականին Հ. Սահյանը տեղափոխվել է Բաքու, որտեղ ստացել է միջնակարգ կրթություն։ 1935 թվականին ընդունվել և 1939 թվականին ավարտել է Բաքվի մանկավարժական ինստիտուտի հայկական բաժանմունքը։ 1939-1941 թվականներին աշխատել է Բաքվի «Խորհրդային գրող» ամսագրում որպես գրական աշխատող։ Որպես Կասպիական նավատորմի նավաստի, մասնակցել է նաև Հայրենական մեծ պատերազմին (1941–1945 թթ.)։ 1944 թվականին Զորյանի հրավերով գալիս է Երևան և բնակություն հաստատում նրա տանը։ Հենց Զորյանի օգնությամբ է Սահյանը ստեղծել իր առաջին գիրքը՝ «Որոտանի եզերքին» վերնագրով։

Աշխատել է Սիսիանի շրջանային թերթում (1937-1938), «Խորհրդային գրող» ամսագրում (1938-1941), «Կոմունիստ» թերթում (1945-1951), այնուհետև՝ Երևանի «Ավանգարդ» թերթում (1951-1954) և «Ոզնի» հանդեսում (1954-1965)։

Հ. Սահյանի բանաստեղծությունները տպագրվել են դեռևս 30-ական թվականներից, սակայն նա համընդհանուր ճանաչման է արժանացել ռազմաճակատում գրած «Նաիրյան դալար բարդի» բանաստեղծությամբ, որը հատկանշվում է Հայաստան երկրի հանդեպ կարոտի հուզական բռնկումով և անմիջականությամբ։

Շնորհիվ Համո Սահյանի և Մուշեղ Գալշոյանի համատեղ ջանքերի 1945 թվականին լույս է տեսել Սահյանի առաջին գիրքը՝ «Որոտանի եզերքին» վերնագրով։ Այստեղ դրսևորվում էր Սահյանի թեմատիկ և բանաստեղծական-դավանաբանական ընդհանուր ուղղվածությունը՝ ռեալիստական գուներանգներ, բնապատկերի գեղանկարչական ընկալում, խոսքի կառուցման ժողովրդական-բանահյուսական սկզբունք։ Հաջորդ՝ «Առագաստ» (1947), «Սլացքի մեջ» (1950), «Ծիածանը տափաստանում» (1953), «Բարձունքի վրա» (1955), «Նաիրյան դալար բարդի» (1958) ժողովածուներում ավելի է ընդլայնվում Համո Սահյանի պոեզիայի թեմատիկ ընդգրկումը։ «Բարձրունքի վրա» ժողովածուն բանաստեղծական կորցրած աշխարհն կրկին գտնելու փորձ էր, որով գրում է մանկության և պատանեկության արծարծումներով մի շարք թրթռուն պատկերներ:

Ավարտվում է բանաստեղծի ստեղծագործության առաջին շրջանը և սկսվում նորը՝ «Մայրամուտից առաջ» (1964), «Քարափների երգը» (1968), «Տարիներս» (1970) ժողովածուներով, որոնք նոր սկիզբ տվեցին Սահյանի ստեղծագործության մեջ. նրա քնարերգությունը հարստանում է թարմ արտահայտչաձևերով, բանաստեղծության ավանդական կառույցները նորոգվում են պատկերային նոր մտածողությամբ, ամրանում է բանաստեղծի կապն իր հոգևոր արմատների հետ։ Այդ գրքերում նա հանդես է գալիս նաև որպես գեղագետ-փիլիսոփա։ «Քարափների երգը» ժողովածուում քարափները ներկայացված են որպես մարդկության աղբյուրներ։ Ժողովածուի մի բանաստեղծության մեջ բանաստեղծը դիմում է իր ծննդավայրին և ասում է. «Քո սարերին եմ թիկնելու նորից»։

2014 թվականի ապրիլի 14-ին՝ բանաստեղծի 100-ամյակին, նրա հայրենի գյուղում՝ Լորում բացվել է տուն-թանգարան։

Կապ կոչվում են այն բառերը, որոնք մի բառ կապում են մեկ այլ բառի և այդ

կապվող բառի հետ դառնում են նրա լրացումը։ Օրինակ՝ խոսել դասից կապակ-

ցության մեջ խոսել և դասից բառերը կապվել են իրար անմիջականորեն՝

հոլովաձևով, սակայն խոսել դասի մասին կապակցության մեջ մասին բառը դասի

բառը կապել է խոսել բառին, և դասի մասին կապակցությունը արտահայտել է

բերել մեկ իմաստ՝ դասից։ Մասին-ը կապ է և կապակցել է խոսել և դասի

բառաձևերը։

Կապերը մի մասը դրվում է կապակցվող բառերից առաջ, մյուս մասը՝

դրանցից հետո, իսկ մի քանիսը՝ առաջ կամ հետո։ Կապվող բառից առաջ դրվող

կապերը կոչվում են նախադրություններ։ Դրանցից են՝ առանց, դեպի, մինչև,

հանուն, նախքան, չնայած, ըստ, հօգուտ (սխալ է ի օգուտ ձևը) և այլն, օրինակ՝

առանց գրքի, դեպի տուն, մինչև այգի։ Կապակցվող բառերից հետո դրվող

կապերը կոչվում են հետադրություններ։ Դրանցից են՝ առթիվ, զատ, համար,

հանդերձ, հանդեպ, մասին, միջև, մեջ, վրա, տակ, դիմաց։ և այլն, օրինակ՝ տոնի

առթիվ, դրանից զատ, գործի համար։ Այն կապերը, որոնք կարող են դրվել

կապակցվող բառերից թե՛ առաջ, թե՛ հետո, կոչվում են երկդրություններ, օրինակ՝

բացի (բացի նրանից կամ նրանից բացի), անկախ, շնորհիվ (սխալ է ի շնորհիվ

կապակցությունը) և այլն։

Որպես կապ հանդես եկող բառերը բաժանվում են 3 խմբի՝ իսկական,

անիսկական և կապական բառեր։

Իսկական են միշտ որպես կապ հանդես եկող

և չհոլովվող բառերը, օրինակ՝ մասին, բացի, դեպի։

Անիսկական են որպես կապ

գործածվող, սակայն հոլովվող բառերը, օրինակ՝ վրա, մոտ, առջև, տակ, մեջ և

այլն։

Կապական բառեր են համարվում այլ խոսքի մասերին պատկանող բառերը,

որոնք կարող են գործածվել նաև կապական արժեքով, օրինակ՝ Նա աջ ձեռքով

(գոյական) բռնել էր գրիչը։ Նա իր բոլոր նպատակներն իրագործում էր նրա

ձեռքով (կապական բառ)։ Պատկերը գծով (գոյական)բաժանված է երկու մասի։

Այդ մասնագիտության գծով (կապական բառ) փորձառու մարդիկ են հարկավոր։

Կապերի խնդրառությունը (կառավարումը)։ Ամեն մի կապի հետ կապակցվող

բառը դրվում է որոշակի հոլովով, օրինակ՝ վրա կապի հետ բառը պետք է դրվի

սեռական հոլովով՝ սեղանի վրա։ Կապի՝ որոշակի հոլովով խնդիր պահանջելը

կոչվում է կապերի խնդրառություն կամ կառավարում։ Պետք է հիշել, թե որ կապը

որ հոլովով խնդիր է պահանջում։

Ուղղական հոլովով կապի խնդիրներ գրեթե չեն դրվում։ Այսպես են դրվում

միայն ուղղական հոլովով բացահայտյալ ունեցող մասնական բացահայտիչները,

որոնք կապի խնդիրներ են, օրինակ՝ Նա՝ իբրև ընկեր, կատարեց իր պարտքը։

Քանի որ նա ենթական ուղղական հոլովով է, նրա բացահայտիչը ևս համարվում է

ուղղական հոլովով։

Սեռական հոլովով խնդիր են պահանջում շատ մեծ թվով կապեր՝ առթիվ,

առջև, դիմաց, մասին, համար, նման, նկատմամբ, պատճառով, փոխարեն և այլն։

Տրական հոլովով խնդիր են պահանջում որոշ կապեր՝ զուգընթաց,

ընդառաջ, կից, հակառակ, չնայած և այլն։

Հայցական հոլովով խնդիր են պահանջում մի շարք կապեր՝ առ, դեպի, ի

վար, ի վեր, մինչև, իբրև, նախքան, չհաշված և այլն։

Բացառական հոլովով խնդիր են պահանջում մի շարք կապեր՝ բացի, դուրս,

զատ, վար, վերև, ներքև, ներս, անկախ և այլն։

Գործիական հոլովով խնդիր են պահանջում մի քանի կապեր՝ հանդերձ,

մեկտեղ, մեկ (օրինակ՝ սենյակով մեկ)։։

Ներգոյական հոլովով կապի խնդիրներ չեն դրվում։

Պետք է հիշել, որ մի շարք կապերի հետ առաջին և երկրորդ դեմքերի

անձնական դերանունները դրվում են տրական հոլովով, թեև գոյականները

դրվում են սեռականով։ Այդ կապերն են՝ մոտ, վրա, հետ, պես, չափ, համար,

նման, հօգուտ, հանձին, ի դեմս, հանուն։ Չափ կապի հետ նշված դերանունները

կարող են դրվել նաև սեռական հոլովով՝ իմ չափ։ Հանդեպ կապի հետադաս

լինելու դեպքում դերանունը դրվում է սեռականով (իմ հանդեպ), իսկ նախադաս

լինելու դեպքում՝ տրականով (հանդեպ ինձ)։ Կապերի հոլովված ձևերի հետ

առաջին և երկրորդ դեմքերի անձնական դերանունները դրվում են սեռական

հոլովով՝ իմ մոտից, քո մոտից, քո վրայից և այլն։

Վարժություններ

Վարժություն 1։ Դո՛ւրս գրել կապերն ու կապական բառերը, որոշե՛լ նրանց

խնդիրների հոլովը։

Յուրաքանչյուր մարդու համար  (սեռ. հ.)մի որևէ բան կյանքի խորհրդանիշ է դառնում։

Ինձ համար (տր. հ.)մեր վանքի ճակատի այն ծառն է դարձել խորհրդանիշ, որ ուղեկցել է

ինձ մանուկ օրերից մինչև ծերություն(հայց. հ.) ։ Կյանքին կառչելու, համառ պայքարով

ապրելու խորհրդանիշ։ Քամու բերած աղքատիկ փշրանքներով էր սնվում նա՝ իմ

մանկության ընկեր ծառը, մշտական քաղցի ահից, ինչպես և չէր ընկճվում իր

շուրջը փոթորկող չար տարերքի առաջ (սեռ. հ.), ուրեմն և՝ ամեն պայմանի դիմանալու

խորհրդանիշ։ Քարի և կարիքի դեմ (սեռ. հ.)օրհասական կռվի մեջ (սեռ. հ.)անգամ այդ ծառը իր

բարձունքից ժպտում էր աշխարհին ապրելու խենթ հաճույքով։ Ու իր բարձր

թառից հեգնանքով էր նայում ներքևում՝ առվի պարարտ ափին պարարտացած ու

հղփացած իր ցեղակիցներին։ Վախթանգ Անանյան

Վարժություն 2։ Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ կապը։

1. երբ, բացի, որովհետև, այնտեղ

2. մտերմորեն, ամենուրեք, դեպի, ստեպ-ստեպ

3. վրա, որևէ, և, մյուս

4. ինչու, յուրաքանչյուր, մասին, մասամբ

5. հանուն, անուն, այնքան, սույն

Վարժություն 3։ Գտնե՛լ, թե որ բառերի կազմության ժամանակ է կատարվել է ձայնավորի հնչյունափոխություն։

Միջնապատ, միություն, գինեգործ, կիսալուսին, թիավարել, վիպասան, շինարարություն, հիվանդասենյակ, գիրանալ, գիտուն, վիրահատել, վիճահարույց, գիսավոր, հիանալի, լիություն, զինագործ, սիրավեպ, դիմաքանդակ, կինոթատրոն։

Միջնապատ-մեջ-պատ—ե>ի

Միություն-միանալ-ություն—չկա

Գինեգործ-գինի-գործել—ի>ե

Կիսալուսին-կես—լուսին ե>ի

Թիավարել-թիակ-վարել—չկա

Վիպասան-վեպ-ասել—ե>ի

Շինարարություն-շեն—ե>ի

Հիվանդասենյակ—հիվանդ—չկա

Գիրանալ-գեր—ե>ի

Գիտուն-գետ—ե>ի

Վիրահատել-վերք—ե>ի

Վիճահարույց-վեճ—ե>ի

Գիսավոր-գես—ե>ի

Հիանալի—չկա

Լիություն—լի—չկա

Զինագործ-զեն—ե>ի

Սիրավեպ-սեր—ե>ի

Դիմաքանդակ-դեմ—ե>ի

Կինոթատրոն—կինո—չկա։

Վարժություն 4։ Բառաշարքում առանձնացրու քանակական, դասական և բաշխական թվականները:

Տասնյոթ, հինգ-հինգ, միլիարդ, առաջին, հարյուր ութ, մեկական, քսանմեկերորդ, երեք հազար, ութսունինը, հազարական, վեցերորդ, յոթանասուն, ինը-ինը, մեկ, քառասունհինգ:

դասական-քսանմեկերորդ, վեցերորդ

բաշխական-հինգ-հինգ, մեկական, հազարական, ինը-ինը

քանակ-տասնյոթ, միլիարդ, առաջին, հարյուր ութ, երեք հազա, ութսունինը, յոթանասուն, մեկ, քառասունհինգ

Վարժություն 5.Առանձնացրու  ածանցավոր բայերը և ընդգծիր ածանցները:

Վախեցնել, երգել, առաջանալ, հանգստանալ, ցատկոտել, թարմացնել, խաղալ, զայրանալ, թռչկոտել, կրկնել, իջնել, բռնել, թռչել, թրջել, փախչել, հագցնել, կոտրվել, բացվել, վախենալ, կպչել, բարձրացնել, հրամայել, կտրատել, հեռացվել, արտահայտվել: