Homework

Ex.2 (c)

Steve: I don’t know which jacket to wear.

Paul: The white one’s great. I think you should wear that one.

Jane: There’s programme about Japan on TV tonight.

Tim: Really? Then I should watch it. I’m doing a project on Japan.

Alex: My eyes really hurt. Should I go to the doctor?

Father: No, but you shouldn’t watch television so much, Alex.

Amy: I’m tired.

Lucy: Me, too. It’s nearly 11.30. I think we should go to bed.

Anna: What do you think? Should I wear jeans to the party this evening?

Carol: No, everybody’s wearing party clothes. You should wear your long

dress.

Peter: Mum, I feel awful this morning.

Mother: Yes, you look ill. Perhaps you shouldn’t go to school today.

Գործնական քերականություն

Դերանունները ութ տեսակի են` անձնական, ցուցական, փոխադարձ, հարցական, հարաբերական, որոշյալ, անորոշ, ժխտական։

Անձնական դերանունները մատնացույց են անում խոսող, խոսակից կամ մի երրորդ անձ` առանց դրանց անվանելու։

Անձնական դերանուններն են՝ ես, ինքս, մենք, ինքներս, դու, ինքդ, դուք, ինքներդ, նա, ինքը, նրանք, իրենք:

Ցուցական դերանունները մատնացույց են անում առարկա, հատկություն, քանակ, տեղ և ձև՝ առանց դրանք անվանելու։

Ցուցական դերանուններն են` սա, դա, նա, այս, այդ, այն, սույն, նույն, միևնույն, մյուս, այսպես, այդպես, այնպես, այսպիսի, այդպիսի, այնպիսի, նույնպիսի, այսքան, այդքան, այնքան, նույնքան, այսչափ, այդչափ, այնչափ, նույնչափ, այստեղ, այդտեղ, այնտեղ:

Փոխադարձ դերանունները ցույց են տալիս փոխադարձ հարաբերությամբ միմյանց հետ կապված առարկաներ կամ անձեր՝ առանց դրանք անվանելու։

Փոխադարձ դերանուններն են` իրար, միմյանց, մեկմեկու կամ մեկմեկի:

Ուղղական — — —

Սեռական իրար միմյանց մեկմեկու

Տրական իրար միմյանց մեկմեկու

Հայցական իրար միմյանց մեկմեկու

Բացառական իրարից միմյանցից մեկմեկուց

Գործիական իրարով միմյանցով մեկմեկով

Ներգոյական իրարում միմյանցում մեկմեկում

Հարցական դերանունները արտահայտում են հարցում խոսողին ծանոթ անձի կամ առարկայի, սրանց հատկության, թվի, գործողության տեղի, ժամանակի, ձևի և այլնի մասին՝ առանց դրանք անվանելու։

Հարցական դերանուններն են` ո՞վ, ի՞նչ, ինչպիսի՞, ինչքա՞ն, ինչպե՞ս, ինչու՞, ո՞ր, ո՞րը, որքա՞ն, որչա՞փ, որպիսի՞, ո՞րերորդ, որտե՞ղ, ե՞րբ, ու՞ր, քանի՞, քանի՞սը, քանի՞երորդ:

Հարաբերական դերանունները նույն հարցական դերանուններն են, որոնք, սակայն, արտահայտում են ոչ թե հարցում, այլ մի նախադասություն կապում են մյուսին։ Օրինակ`Նա կարդաց այն գիրքը, որը նվիրել էր ընկերը։

Աշխատանքը կատարեց այնպես, ինչպես պահանջել էին։

Շենքը կառուցեցին այնտեղ, որտեղ նախկինում ամայի տարածություն էր։

 Առաջադրանքներ

Գտնե՛լ փոխադարձ դերանունները և ընդգծե՛լ.

Կախարդական մի շղթա կա երկնքում՝

Անրերևույթ, որպես ցավը խոր հոգու,

Իջնում է նա հուշիկ, որպես իրիկուն՝

Օղակելով լույս աստղեցը մեկմեկու։

Մեղմ գիշերի գեղագանգուր երազում

Այն աստղերը, որպես մոմեր սրբազան,

Առկայծում են կարոտագին երազուն՝

Հավերժաբար իրար կապված և բաժան։

Ես ու դու էլ շղթայված ենք իրարու,

Կարոտավառ երազում ենք միշտ իրար,

Միշտ իրար հետ, բայց միշտ բաժան ու հեռու

Աստղերի պես և՛ հարազատ, և՛ օտար…

Վահան Տերյան

2.Պարզի՛ր, թե Ա և Բ նախադասություններում ընդգծված դերանուններն ինչո՞վ են տարբերվում:

Ա. Որքա՞ն (հարց.դեր.) հարստություն է թաղվել ծովի խորքերում առաջին նավի խորտակման օրվանից:

Բ.Ոչ ոք չի կարող ստույգ ասել, թե որքան (հարաբ.դեր.)  հարստություն է թաղվել ծովի խորքերում առաջին նավի խորտակման օրվանից:

Ա. Ե՞րբ (հարց.դեր.)  են ձկները խավիար դնում:

Բ. Ուզում եմ պարզել, թե երբ (հարաբ.դեր.)  են ձկները խավիար դնում:

Ա. Խեցու մեջ մարգարիտն ինչպե՞ս (հարց.դեր.) է  գոյանում:

Բ.Ես նոր եմ իմացել,թե խեցու մեջ մարգարիտն ինչպես (հարաբ.դեր.)  է գոյանում:

3. Կետերը փոխարինի՛ր տրված դերանուններով: Ուշադրությո՛ւն դարձրու կետադրությանը:

Ով, ինչ, երբ, որտեղ, ինչքան:

Ինչքա՞ն է ջուր հավաքվում այս փոսում:

Ինձ հետաքրքրում է, թե ինչքան  է  ջուր հավաքվում այս փոսում:

Ի՞նչ պետք է անեն՝ տարածքի գեղեցկությունը պահպանելու համար:

Իրենք էլ չգիտեն, թե ինչ  պետք է անեն տարածքի գեղեցկությունը պահպանելու համար:

Ո՞վ պետք է վերականգնի հատված անտառները:

Ձեզ հարց տվե՞լ եք, թե ով պետք է վերականգնի հատված անտառները:

Ինչքա՞ն ժամանակ է պետք՝ ամեն ինչ վերականգնելու համար:

Ճարտարապետին հարցնում են, թե ինչքան ժամանակ է պետք ամեն ինչ վերականգնելու համար:

Ո՞վ այդպես գրավեց  քո ուշադրությունը:

Ցո՛ւյց  տուր տեսնեմ , թե ով այդպես գրավեց  քո ուշադրությունը:

Ե՞րբ ես պատմելու քո վերջին ճամփորդության մասին:

Գոնե ասա՛, թե երբ ես պատմելու քո վերջին ճամփորդության մասին:

Ի՞նչ դեր ունի տրանսպորտը ժամանակակից տնտեսության համար:

Տրանսպորտի միջոցով իրականացվում է արտադրության ճյուղերի ու ձեռնարկությունների հումքի փոխադրումը, նաև պատրաստի արտադրանքը հասցնում են սպառողին: Կապն իր հերթին ապահովում է մարդկանց, տնտեսության տարբեր ճյուղերի ու արտադրությունների միջև որոշակի հեռավորության վրա տարբեր տեխնիկական միջոցներով տեղեկատվության փոխանցումը:

Բացատրել հետևյալ հասկացությունները. բեռնաշրջանառություն, ուղևորաշրջանառություն

Բեռնաշրջանառություն նշանակում է` որևէ փոխադրամիջոցով բեռների տեղաշարժ տարբեր երկրներով կամ մայրցամաքներով։

Ուղևորաշրջանառություն նշանակում է` տարբեր փոխադրամիջոցներով մարդկանց տեղափոխում մի վայրից մյուսը:

ՀՀ համար տրանսպորտի որ տեսակներն են ավելի կարևոր: Ինչու՞

ՀՀ֊ համար կարևոր են ցամաքային և օդային տրանսպորտները, քանի որ Հայաստանը չունի ծովեր, և ունի շատ քիչ լճեր։ Այդ պատճառով էլ ՀՀ֊ համար այդքան էլ կարևոր չեն ջրային տրանսպորտները։

Կարևոր է ցամաքային տրանսպորտը, որը իր հերթին բաժանվում է երկաթուղայինի, ավտոմոբիլայինի, խողովակաշարայինի, էլեկտրոնայինի։

Օդային տրանսպորտի դերը մեծանում է բնական աղետների շրջաններ մարդասիրական բեռների, անհրաժեշտ տեխնիկայի տեղափոխման գործում: