Առաջադրանքներ

Կազմի´ր մտածել, կարդալ բայերի սահմանական եղանակի ժամանակաձևերը (բացի անցյալ կատարյալից)։

Մտածում եմ, մտածում ես, մտածում է, մտածում ենք, մտածում եք, մտածում են։

Մտածում էի, մտածում էիր, մտածում էր,  մտածում էինք, մտածում էիք, մտածում էին։

Մտածելու եմ, մտածելու ես, մտածելու է, մտածելու ենք, մտածելու եք, մտածելու են:

Մտածելու էի, մտածելու էիր, մտածելու էի, մտածելու էինք, մտածելու էիք, մտածելու էին:

Մտածել եմ, մտածել ես, մտածել է, մտածել ենք, մտածել եք, մտածել են:

Մտածել էի, մտածել էիր, մտածել էր, մտածելու էինք, մտածելու էիք, մտածելու էին:

Կարդում եմ, կարդում ես, կարդում է, կարդում ենք, կարդում եք, կարդում  են։

Կարդում էի, կարդում էիր, կարդում էր, կարդում էինք, կարդում էիք, կարդում էին ։

Կարդալու եմ, կարդալու ես, կարդալու է, կարդալու ենք, կարդալու եք, կարդալու  են։

Կարդալու էի, կարդալու էիր, կարդալու էր, կարդալու էինք, կարդալու էիք, կարդալու  էին։

Կարդացել եմ, կարդացել ես, կարդացել է, կարդացել ենք, կարդացել եք, կարդացել  են։

Կարդացել էի, կարդացել էիր, կարդացել էր, կարդացել էինք, կարդացել էիք կարդացել  էին։

Նախադասություններից դո՛ւրս գրիր սահմանական եղանակի ժամանակաձևերը (բացի անցյալ կատարյալից) և կողքը գրի՛ր ժամանակաձևը։

Գարնանային առավոտը խոստանում էր պայծառ և արևոտ օր։ Կուշտ կերած մեր ձիերը արագ քայլերով բարձրանում Էին քարոտ արահետը և ամեն քայլափոխին փնչում։ Քրտինքից խոնավացել Էր ձիերի մուգ կապույտ վիզը։

Օրանջիայի ձորակում ամեն գարնան մասրենիներն են ծաղկում, բացվում են վայրի վարդերը՝ դեղին, սպիտակ։ Երբ գարուն է լինում, տաքանում են Օրանջիայի քարերը և խլեզները, փորի մաշկը դեղին, պառկում են տաք քարերի վրա, լեզուները հանում։

Կաքավաբերդի գլխին տարին բոլոր ամպ է նստում, բերդի ատամնաձև պարիսպները կորչում են սպիտակ ամպերի մեջ, միայն սևին են անում բարձր բուրգերը։ Հեռվից ավերակներ չեն երևում և այնպես է թվում, թե բուրգերի գլխին հսկում կա, գոց են ապարանքի երկաթե դռները, աշտարակի գլխից մեկը ահա ձայն է տալու քարափը բարձրացողին։

3. Կարդա՛տեքստը և հարցերին պատասխանի՛ր: Պատասխաններն այնպես գրի՛ր, որ տեքստի համառոտ փոխադրության ստացվի:

Մի թագավոր կամենում էր ժողովրդին հաճոյանալ ու իր անունն անմահացնել: Օրերից մի օր բանտ գնաց, որ այնտեղ, ցմահ բանտարկվածների մեջ, դատապարտված անմեղներին ու իսկապես զղջացողներին գտնի, ազատ արձակի: Նա բանտարկյալներից յուրաքանչյուրին հարցուփորձ արեց: Բոլորն էլ բողոքի վայնասուն բարձրացրին ու կուրծք ծեծելով պահանջեցին ազատ արձակել իրենց:

-Իմ այստեղ լինելը մեծ անիրավություն է,- ասաց մեկը:

-Իմ դատավորը կաշառված էր,- ասաց մյուսը:

-Ինձ չարամտորեն զրպարտել են,- բողոքեց երրորդը:

 Ու բոլորն էլ`

-Ես չար նախանձի դժբախտ զոհն եմ…

-Ես մի դժբախտ մարդ եմ…

-Ես անմեղ եմ…

Եվ զղջման կամ ներում հայցելու մասին ոչ ոք չէր մտածում: Բանտի վերակացուն էլ յուրաքանչյուրի հանցանքը մեկիկ-մեկիկ թվարկում էր, ու թագավորը տեսնում էր, որ բոլորն էլ չարսիրտ գազաններ էին` սուտ երդումներով, շահամոլ խաբեությամբ ու այլ պղծություններով աղտոտված: Ու նա գնալով մռայլվում էր:

«Մի՞թե ինձ վիճակված չէ անունս ժողովրդի մեջ անմահացնել»,- մտածում էր:

Մեծ տխրությամբ մթագնած` արքան պատրաստվում էր բանտից դուրս ելնելու, երբ բանտախցի ամենամութ անկյունում մի կալանավորի տեսավ, որը մինչ այդ ծպտուն չէր հանել:

-Ո՞վ ես,- նրան դիմեց թագավորը,- անունդ ի՞նչ է:

-Գործածս չարիքների պատճառով մարդիկ անեծքով են հիշում անունս, դրա համար էլ չեմ ուզում, որ դու իմանաս…,-ասաց երիտասարդը:

Թագավորը տեսավ, որ կալանավորը լայն ճակատ անի ու բաց, համարձակ հայացք: Նրան երիտասարդի խոսքը զարմացրեց,  նա ասաց.

-Հրամանս է. պատմի՛ր` ժողովուրդն ինչի՞ համար անունդ անիծեց, և ինչո՞ւ չես աղմկում, թե անմեղ ես:

Եվ երիտասարդ կալանավորը մեկ առ մեկ պատմեց իր հանցանքները: Իր տխուր պատմությունը վերջացնելով` ասաց.

-Խոստովանում եմ, որ մահապատժի էի արժանի, բայց  դատավորս արդարամիտ ու գթասիրտ էր, իմ երիտասարդությունը խնայեց, մահվան չդատապարտեց:

Այդ ժամանակ թագավորի մռայլությունը վերջապես անցավ, ու նա հրամայեց.

-Հեյ, վերակացո՛ւ, այս մարդուն դո՛ւրս քշիր, քանզի այս վայրագ գայլը կհոշոտի մյուս համեստ, անմեղ գառնուկներին…

Այդպես երիտասարդ հանցագործն ազատվեց, իսկ իրենց հանցանքներն ուրացողները մնացին սահմանված պատիժը կրելու:

ժողովուրդն էլ պահեց-պահպանեց ու մեզ հասցրեց այս ուսանելի պատմությունր:

Հարցեր

Ինչո՞ւ թագավորը բանտ գնաց:

Թագավորը ցանկանում էր բանտից ազատ արձակել անմեղ մարդկանց և այդպես անուն ձեռք բերել։

Բանտարկյալները թագավորին ինչպե՞ս ընդունեցին:

Բոլորը իրենց ձայնը բարձրացրեցին՝թագավորից խնդրելով, որ իրենց ազատ արձակի։

Թագավորն ինչպե՞ս վերաբերվեց կալանավորների արդարացումներին:

Թագավորը տխրեց, քանի որ բոլորը նրան խաբում էին:

Երիտասարդ բանտարկյալը մյուսներից ինչո՞վ տարբերվեց:

Նա չէր խոսում և չէր փորձում արդարանալ։ Բայց, երբ թագավորը նրան հարցրեց, նա պատմեց։

Թագավորն ի՞նչ վճիռ կայացրեց:

Թագավորը որոշեց, որ երիտասարդ բանտարկյալին ազատեն, ասելով, որ պետք է մյուս, անմեղ բանտարկվածներից նա հեռու լինի։

Դինամիկա

Դինամիկան նկարագրում է ոչ միայն մարմնի շարժումը, այլ նաև ինչու է հենց այդպես շարժվում։

Մեխանիկայի այն բաժինը, որն ուսումնասիրում է տարաբնույթ շարժումների առաջացման և փոփոխման պատճառները, կոչվում է դինամիկա։

Դինամիկայի հիմքում Նյուտոնը կազմել էր երեք օրենքներ, որոնք նպաստել են նաև այլ գիտնականներին՝ Գալիլեյին։

Օրենք 1

Մարմինը պահպանում է իր դադարի կամ ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման վիճակը, եթե նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում կամ դրանց ազդեցությունները համակշռված են:

Այն մարմինը, որի նկատմամբ ենք դիտարկում շարժումը կամ դադարը անվանում են հաշվարկման մարմին:

Օրինակ՝եթե զսպանակից կախված բեռը դադարի վիճակում է, նշանակում է նրա վրա ազդող ծանրության ուժը(mg) և զսպանակի առաձգականության ուժը(Fառ) մոդուլներով հավասար են կամ նրանց համազորը հավասար է զրոյի:

Օրենք 2

Մարմնի արագացումը ուղիղ համեմատական է մարմնի վրա ազդող ուժին և հակադարձ համեմատական է մարմնի զանգվածին:

Այսինքն՝Որքան բարձրանում է մարմնի վրա ազդող ուժը այնքան մեծանում է նրա արագացումը և որքան մեզանում է նրա զանգվածը այդքան փոքրանում է նրա արագացումը:

Բանաձև՝a=F/m, որտեղ a-ն մարմնի արագացման մոդուլն է, F-ը մարմնի վրա ազդող մոդուլը և m-ը մարմնի զագնվածը=>F=ma

Եթե մարմնի վրա ազդում է մի քանի ուժ ապա հաշվի առնելով դրանց ուղղությունները պետք է գտնել դրանց համազորը, օրինակ՝շարժվող մեքենայի դեպքում բանաձևը կլինի հետևյալը F(քաշիչ ուժ)-F(շփման ուժ)-F(օդի դիմադրություն)=ma

Օրենք 3

Երկու մարմիններ միմիանց հետ փոխազդում են մոդուլով հավասար և հակառակ ուղղված ուժերով:

Այս պնդումը կարելի է արտահայտել հետևյալ կերպ F1=-F2:

1. Լրացրե՛ք աղյուսակը և համեմատե՛ք պղնձի ու ծծմբի

հատկությունները.

Բնորոշ հատկությունները                                                                                                                                                                                 Պղինձ              Ծծումբ

Էլեկտրահաղորդականություն

Ջերմահաղորդականություն

Մետաղական փայլ

Գույն

Խտություն

Հալման ջերմաստիճան

Կռելիություն

Պղինձ  Ծծումբ

Ունի Էլեկտրահաղորդականություն                Հալված ծծումբը սառը ջրի մեջ լցնելիս գոյանում է շագանակագույն առաձգական զանգված, որը կոչվում է պլաստիկ ծծումբ

Ունի  Ջերմահաղորդականություն    Հալվում է 113 և եռում՝ 445 °C ջերմաստիճանում։ Հալված ծծումբը սառեցնելիս առաջանում են բաց դեղնավուն ասեղնաձև (մոնոկլինային) բյուրեղներ

Գույնը Պղինձը կարմիր,          

 Այն բնութագրվում է մեծ խտությամբ, հալման և եռման բարձր ջերմաստիճաններով:    

կռելի, փափուկ մետաղ է        

Հալման ջերմաստիճան           1356,55 K (1 083,4 С)

Եռման ջերմաստիճան              2840,15 Կ           

2. 4

3.էթանոլ

4.ա,բ

3. 3.Հաշվել NO2 -ում

տարրերի զանգվածների հարաբերությունը. [ Ar ( m ):Ar (n) ]

NO2= 14:32

7:16

հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը. (Mr) օրինակ [Mr (AmBn) = m • Ar (A) + ո • Ar (B)]

Mr=(NO2)= Ar(N)+2Ar(O)=14+32=46

զանգվածային բաժինները.( w)

(o) (N)=14×14/46=0,23

0,23×100=23%

(o) (O)= 2×16/33=0,96

0,96×100=96%

և մոլեկուլի բացարձակ զանգվածը. (m0)

Mr=(NO2)= Ar(N)+2Ar(O)=14+32=46

46×1,66×10-24=76,36×10-23

4.Ո՞ր նյութի մոլեկուլում է քիմիական կապն իոնային.

1) Cl2, 2) CO2, 3) NH3, 4) KCl:

5.Ո՞ր նյութի մոլեկուլում է առկա կովալենտային կապ.

1) HJ,

2)Fe2O3

3) H2O2, 4) KCl

6.Յոդի մոլեկուլում` ատոմների միջեւ, ինչպիսի՞ կապ է առկա.

1) կովալենտ բեւեռային,

2) կովալենտ ոչբեւեռային,

3) մետաղական, 4) իոնային:

Կրոմվել Օլիվեր

Օլիվեր Կրոմվելը XVII դարի անգլիական հեղափոխական գործիչ է: Իր ստեղծած «երկաթակողերի բանակով» հաղթել է թագավորական զորքերին. 1649 թ-ին Անգլիան հռչակել է հանրապետություն, իսկ 1653 թ-ին ինքն իրեն հռչակել է ազգի հովանավոր (պրոտեկտոր):

Օլիվեր Կրոմվելը մեծացել է պուրիտանական (կրոնական ուղղություն Անգլիայում) ընտանիքում: Հոր մահից հետո մեկնել է Լոնդոն՝ իրավունք ուսումնասիրելու: Քաղաքական գործունեությունն սկսել է 1628 թ-ին, երբ առաջին անգամ ընտրվել է խորհրդարանի Համայնքների պալատի պատգամավոր: 1640 թ-ից ընդդիմության գործիչներից էր: Ստյուարտների դեմ  նրա ճառերն աչքի են ընկել բուրժուազիայի և նոր ազնվականության շահերի պաշտպանությամբ:

Թագավորի դեմ քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ Կրոմվելն ստեղծել է բանակի նոր տեսակ՝ «երկաթյա» կարգապահությամբ, որն ստացել է «երկաթակողերի բանակ» անվանումը և դարձել վերակազմված խորհրդարանական բանակի կորիզը: 1645 թ-ի հունիսի 14-ին Նեսբի գյուղի մոտ տեղի ունեցած ճակատամարտում ջախջախել է Կառլոս I Ստյուարտի բանակը:

Քաղաքացիական պատերազմներն Անգլիայում ավարտվել են խորհրդարանի հաղթանակով, միապետականների վերջնական պարտությամբ և թագավորի գերեվարումով: Հաղթողների ձեռքն է ընկել Կառլոս I-ի գաղտնի գրությունը, որով նա դիմել էր Ֆրանսիայի թագավորի օգնությանը և իշխանությունը պահպանելու համար պատրաստ էր երկիրը հանձնել օտարերկրյա զավթիչներին: Գերագույն դատարանի որոշմամբ Կառլոս I-ին՝ որպես «դավաճանի ու բռնակալի», 1649 թ-ի հունվարի 30-ին գլխատել են: Օրենսդրական ակտով վերացվել են թագավորական իշխանությունը և Լորդերի պալատը:

1649 թ-ի մայիսի 19-ին Անգլիան հռչակվել է հանրապետություն: 1650 թ-ին  խորհրդարանը Կրոմվելին պաշտոնապես նշանակել է լորդ գեներալ՝ հանրապետության բոլոր զինված ուժերի գլխավոր հրամանատար: 1649– 1650 թթ-ին անգլիական բանակը դաժանորեն ճնշել է դեռևս 1641 թ-ին ծագած իռլանդական ազգային ապստամբությունը: 1652 թ-ին Իռլանդիան միացվել է Անգլիային: 1650–52 թթ-ին Կրոմվելը հնազանդեցրել և Անգլիային է միացրել Շոտլանդիան: 1653 թ-ի դեկտեմբերի 16-ին Կրոմվելի և բանակի խորհրդի ձեռնարկած պետական հեղաշրջումը փաստորեն վերացրել է հանրապետությունը և հաստատել ռազմական բռնապետություն՝ լորդպրոտեկտոր Օլիվեր Կրոմվելի միանձնյա իշխանությամբ: Հատկապես ակտիվ են եղել Կրոմվելի գաղութակալական ձեռնարկումները: Երկիրն առաջին քայլերն սկսել է համաշխարհային գերիշխանության համար:

Կրոմվելի մահից կարճ ժամանակ անց վերացվել է պրոտեկտորատի վարչակարգը: Երկրում ստեղծվել է քաղաքական խառնակ իրավիճակ, ակտիվացել են ժողովրդական շարժումները: Այս պայմաններում բուրժուաազնվականական շրջաններն անհրաժեշտ են համարել վերականգնել միապետությունը և Ստյուարտների գահը: 1660 թ-ի ապրիլին Լոնդոնում գումարված Սահմանադիր խորհրդարանը Կառլոս I-ի որդուն հռչակել է թագավոր՝ Կառլոս II անունով:

Աղբյուրը՝ https://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=2&hId=1261