Գործնական քերականություն

1․ Կազմի՛ր ամպ, ձմեռ, օր, մուկնբառերի հոլովական համակարգը։

Ուղղական — ամպ, ձմեռ, օր, մուկ (ո՞վ, ի՞նչ)

Սեռական — ամպի, ձմռան, օրվա, մկան (ո՞ւմ, ինչի՞)

Տրական — ամպին, ձմռան, օրվան, մկան (ո՞ւմ, ինչի՞ն)

Բացառական — ամպից, ձմռանից, օրվանից, մկանից (ումի՞ց, ինչի՞ց)

Գործիական — ամպով, ձմռանով, օրով, մկնով (ումո՞վ, ինչո՞վ)

Ներգոյական — ամպի մեջ, ձմռան մեջ, օրվա մեջ, մկան մեջ (ո՞ւմ մեջ, ինչո՞ւմ, ինչի՞ մեջ)

2․ Կազմի՛ր հետևյալ բառերի հոգնակի թիվը։ Ընդգծիր՛ր հոգնակիակերտ վերջավորությունը։

Երեխա — երեխաներ, շուն — շներ, նստարան — նստարաններ, աթոռ — աթոռներ, գնդակ — գնդակներ, անգղ — անգղներ, տետր — տետրեր, հարս — հարսներ, թոռ — թոռներ, կին — կանայք, նախամարդ — նախամարդիկ, ջրափոս — ջրափոսեր։

3․ Ածականները երկու խմբի բաժանի՛ր։

Գեղեցիկ, խորթ, հմայիչ, հետաքրքրասեր, ակնոցավոր, տհաճ, գլխավոր — բնութագրում է մարդուն

Ապակյա, փայտե, հնադարյա։ — բնութագրում է առարկան

4․ Բառարանի օգնությամբ կազմիր՛ր հետևյալ բառերի հոմանշային շարքերը։

Աղքատ – Չքավոր, չունևոր, ընչազուրկ, թշվառ

Գեղեցիկ – Սիրուն, գեղանի, գեղեցկուհի, սիրունիկ, գողտրիկ

Բարձր – Վերև, վեր, վերին

Կապույտ – Երկնագույն, կապտագույն, լուրթ,

Ժլատ –ճղճիմ, ընչաքաղց, անկուշտ, անկշտում:

Խելացի – Խելոք, ուշիմ, բանիմաց, իմաստուն, խոհեմ

Արևածագ – Լուսածագ, լուսաբաց, լուսադեմ, արշալույս, այգաբաց

Մեծ –  Խոշոր, հսկա, հսկայական, աժդահա, ահագին

Ձի – Հովատակ, զամբիկ

5․Տրված նախադասությունները (ասույթները) դարձրո ´ւ հեղինակի խոսքով նախադասություններ և գրի´ր հնարավոր բոլոր ձևերով:

Օրինակ`

Ամեն ինչ արվեստ է: Բեն

1. Բենն ասել է. «Ամեն ինչ արվեստ է»:

2. «Ամեն ինչ արվեստ է»,- ասել է Բենը:

3. «Ամեն ինչ,- ասել է Բենը,- արվեստ է»:

1. Բենն ասել է. «Ճիշտ ճանապարհն անցնում է ճոպանի վրայով, որը ոչ թե բարձրության վրա են ձգել, այլ` համարյա գետնի:»:

2. «Ճիշտ ճանապարհն անցնում է ճոպանի վրայով, որը ոչ թե բարձրության վրա են ձգել, այլ` համարյա գետնի:»,- ասել է Բենը:

3. «Ճիշտ ճանապարհն անցնում է ճոպանի վրայով,- ասել է Բենը,- որը ոչ թե բարձրության վրա են ձգել, այլ` համարյա գետնի»:

Կարծես ավելի շատ սայթաքում են, քան անցնում դրա վրայով:

Ֆրանց Կաֆկա

1. Ֆրանց Կաֆկան ասել է. «Կարծես ավելի շատ սայթաքում են, քան անցնում դրա վրայով»:

2. «Կարծես ավելի շատ սայթաքում են, քան անցնում դրա վրայով»,- ասել է Ֆրանց Կաֆկան:

3. «Կարծես ավելի շատ սայթաքում են,– ասել է Ֆրանց Կաֆկան,- քան անցնում դրա վրայով»:

Իսկական հակառակորդն անսահման արիություն է ներշնչում: Ֆրանց Կաֆկա

1. Ֆրանց Կաֆկան ասել է. «Իսկական հակառակորդն անսահման արիություն է ներշնչում:»:

2. «Իսկական հակառակորդն անսահման արիություն է ներշնչում:»,- ասել է Ֆրանց Կաֆկան:

3. «Իսկական հակառակորդը,– ասել է Ֆրանց Կաֆկան,- անսահման արիություն է ներշնչում»:

Տվեք ինձ հենման կետ, և ես կփոխեմ Երկիրը: Արքիմեդ

1. Արքիմեդն ասել է. «Տվեք ինձ հենման կետ, և ես կփոխեմ Երկիրը»:

2. «Տվեք ինձ հենման կետ, և ես կփոխեմ Երկիրը:»,- ասել է Արքիմեդը:

3. «Տվեք ինձ հենման կետ,– ասել է Արքիմեդը,- և ես կփոխեմ Երկիրը»:

6․ Անուղղակի խոսքերը դարձրո՛ւ ուղղակի:

1) Ծերունին վճռական տեսքով ասաց, որ հասավ նաև իր գործելու ժամանակը:

— Հասավ նաև իմ գործելու ժամանակը, — ասաց ծերունին վճռական տեսքով։

2) Նա զարմացավ, թե ի՛նչ է կրակը, ինքը չի վախենում կրակից:

— Ի՞նչ է կրակը, ես չեմ վախենում կրակից, — ասաց նա զարմանքով։

3) Նա խնդրեց, որ նավապետը բացատրի, թե ի՛նչ է պատահել իրենց ջրին:

-Նավապե՛տ, բացատրիր, ի՛նչ է պատահել ձեր ջրին,- խնդրեց նա:

4) Խոհարարն ասաց, որ ինքը գործ չունի մեր փորձերի հետ, իրեն իսկական մաքուր ջուր է պետք:

— Ես գործ չունեմ ձեր փորձերի հետ, ինձ իսկական մաքուր ջուր է պետք, — ասաց խոհարարը։

5) Բարկացած ընկերոջը հանգստացնելու համար ասում էր, որ նրա նման ուրիշ մեկն էլ չկա, ու դեռ ոչ ոք այդպիսի պայմաններում չի եղել և այդպիսի բան չի արել:

Քո նման ուրիշ մեկն էլ չկա, ու դեռ ոչ ոք այդպիսի պայմաններում չի եղել և այդպիսի բան չի արել, — ասաց նա բարկացած ընկերոջը հանգստացնելու համար։

7.Տեքստը վերականգնի՛ր նախադասությունները վերադասավորելով:

Լուսնի հետ կապված առեղծվածները բազմաթիվ են: Դեռես 60-ական թվականների սկգբին աստղագետ Կ. Սագանը հայտնեց, որ Լուսնի մակերևույթին հսկայական  քարայրներ կան: Այդ քարայրներից ամենամեծը ենթադրաբար հարյուր խորանարդ մետր տարածություն է գրավում: Այնտեղ կյանքի համար բարենպաստ պայմաններ կարող են լինել: Եթե Երկրին մոտեցած կամ Երկրի վրա իջած «թոչող ափսեները» հազարավոր մարդիկ տեսնում են, Լուսնի վրա իջած ՉԹՕ-ների մասին միայն աստղանավորդներն ու տիեզերագնացները կարող են վկայել: Ռուս տիեզերագնացներն այդ մասին երբեք չեն նշում, և պարզ չէ` չե՞ն տեսել, թե՞ պարզապես «դրա մասին չի կարելի խոսել»: Ինչ վերաբերում է ամերիկացիներին, մամուլն այնքան է գրել, որ դժվար է որոշել, թե ո՛րն է ճշմարտությունը:

8.Տեքստը վերականգնի՛ր նախադասությունները վերադասավորելով:

Դեռես 60-ական թվականների սկգբին աստղագետ Կ. Սագանը հայտնեց, որ Լուսնի մակերևույթին հսկայական  քարայրներ կան: Ռուս տիեզերագնացներն այդ մասին երբեք չեն նշում, և պարզ չէ` չե՞ն տեսել, թե՞ պարզապես «դրա մասին չի կարելի խոսել»: Եթե Երկրին մոտեցած կամ Երկրի վրա իջած «թոչող ափսեները» հազարավոր մարդիկ տեսնում են, Լուսնի վրա իջած ՉԹՕ-ների մասին միայն աստղանավորդներն ու տիեզերագնացները կարող են վկայել: Այդ քարայրներից ամենամեծը ենթադրաբար հարյուր խորանարդ մետր տարածություն է գրավում: Ինչ վերաբերում է ամերիկացիներին, մամուլն այնքան է գրել, որ դժվար է որոշել, թե ո՛րն է ճշմարտությունը: Այդ քարայրներից ամենամեծը ենթադրաբար հարյուր խորանարդ մետր տարածություն է գրավում: Լուսնի հետ կապված առեղծվածները բազմաթիվ են: