Առաջադրվող հարցեր՝

1. Մեխանիկական էներգիայի ինչ տեսակներ գիտեք: Բերեք օրինակներ:

Բացի մեխանիկական էներգիայից գոյություն ունեն էներգիայի այլ բազմաթիվ տեսակներ՝ ջերմային, էլեկտրական, քիմիական, միջուկային և այլն:

1. Ջերմային էներգիա

Մարդիկ շատ վաղուց օգտագործում են վառելանյութերի այրումից առաջացող ջերմային էներգիան: Որպես վառելանյութ օգտագործում են քարածուխը, տորֆը, նավթը, բենզինը, մազութը, բնական գազը:

2. Էլեկտրական էներգիա

Ներկայումս մարդկության կողմից ամենաշատ օգտագործվող էներգիան էլեկտրական էներգիան է: Էներգիայի այլ տեսակների հետ համեմատած` էլեկտրական էներգիան ունի մի շարք առավելություններ. հեշտությամբ և քիչ կորուստներով տեղափոխվում է մեծ հեռավորություններ, ինչպես նաև էլեկտրական սարքերում կարող է փոխակերպվել էներգիայի այլ տեսակների: 

Օրինակ

Էլեկտրաշարժիչներում էլեկտրական էներգիան վերածվում է մեխանիկական էներգիայի, ջեռուցիչ սարքերում` ջերմային էներգիայի, լուսավորող սարքերում` լուսային էներգիայի:

Էլեկտրական էներգիա ստանում են տարբեր տիպի էլեկտրակայաններում՝ հիդրոէլեկտրակայաններում, ջերմաէլեկտրակայաններում, հողմաէլեկտրակայաններում, արևի մարտկոցներում:

3. Միջուկային էներգիա

Միջուկային էներգիան անջատվում է որոշ նյութերի (ուրան, պլուտոնիում) ատոմային միջուկների ճեղքման ընթացքում: Ատոմային էլեկտրակայաններում այդ էներգիայի հաշվին էլեկտրաէներգիա է արտադրվում: Ատոմային էլեկտրակայան գործում է նաև Հայաստանում՝ Մեծամորի ատոմային էլեկտրակայանը:

4. Քիմիական էներգիա

Քիմիական էներգիան անջատվում է տարբեր նյութերի միջև տեղի ունեցող քիմիական ռեակցիաների հետևանքով, ցանկացած վառելիքի այրման ժամանակ: Քիմիական էներգիայով են աշխատում, օրինակ, էլեկտրական մարտկոցները:

2.Ձևակերպեք էներգիայի պահպանման օրենքը:

Եթե մարմինների համակարգից էներգիա չի հաղորդվում շրջապատին և ոչ էլ շրջապատից՝ համակարգին, ապա այդ մարմինների բոլոր տեսակի էներգիաների գումարը ժամանակի ընթացքում մնում է անփոփոխ: Այլ կերպ ասած՝ էներգիան չի անհետանում և ոչնչից չի ստեղծվում:

3.Ինչպես է փոխվում որոշ բարձրությունից ընկնող գնդիկի էներգիան հենարանին (օրինակ գետնին) հարվածելուց հետո: Խախտվում է արդյոք էներգիայի պահպանման օրենքն այդ ժամանակ: Ինչու՞:

Յուրաքանչյուր մարմին, շնորհիվ Երկրի հետ փոխազդեցության, օժտված է պոտենցիալ էներգիայով: Այդ էներգիան որոշվում է մարմնի բարձրությամբ, այսինքն՝ մարմնի և Երկրի փոխադարձ հեռավորությամբ:

Երբ գունդը հարվածում է գետնին, գնդի սկզբնական պոտենցիալ էներգիան գրեթե ամբողջությամբ փոխակերպվում է կինետիկի: Գետնին հարվածելուց հետո գունդը վեր չի բարձրանում: Նշանակում է՝ գունդը կորցրել է ձեռք բերած կինետիկ էներգիան, հետևաբար՝ նաև լրիվ մեխանիկական էներգիան:

Նաև ասեմ, որ չի խախտվում էներգիայի պահպանման և փոխակերպման օրենքը:

4.Ինչու է ընկնող գնդիկի հարվածից կապարե թիթեղի ջերմաստիճանը բարձրանում:

Թիթեղի և գնդի տաքացումը ցույց է տալիս, որ մեծացել է դրանց մոլեկուլների ջերմային շարժման միջին կինետիկ էներգիան: Այլ կերպ ասած՝ մեխանիկական էներգիան մասամբ փոխակերպվել է մոլեկուլների շարժման էներգիայի: Բայց մոլեկուլները ոչ միայն շարժվում են, այլև փոխազդում: Յուրաքանչյուր մարմին, շնորհիվ Երկրի հետ փոխազդեցության, օժտված է պոտենցիալ էներգիայով: Այդ էներգիան որոշվում է մարմնի բարձրությամբ, այսինքն՝ մարմնի և Երկրի փոխադարձ հեռավորությամբ:

Կապարի թիթեղում մոլեկուլները նույնպես օժտված են պոտենցիալ էներգիայով, քանի որ, համաձայն մոլեկուլային-կինետիկ տեսության հիմնական դրույթների, մոլեկուլները նույնպես փոխազդում են: Մոլեկուլների փոխազդեցության պոտենցիալ էներգիան կախված է նրանց միջև հեռավորություններից: Թիթեղը դեֆորմացնելիս կապարի մոլեկուլներ միջև հեռավորությունները փոխվում են: Ուստի փոխվում էնաև մոլեկուլների պոտենցիալ էներգիան:

5.Ինչ է մարմնի ներքին էներգիան: Ինչից է կախված այն:

Մարմնի մասնիկների ջերմային շարժման կինետիկ էներգիաների և մասնիկների փոխազդեցության պոտենցիալ էներգիաների գումարն անվանում են մարմնի ներքին էներգիա:

Մարմնի ֆիզիկական վիճակը փոփոխելիս, օրինակ, տաքացնելիս կամ դեֆորմացնելիս, փոփոխվում է նրա ներքին էներգիան:

Դերենիկ Դեմիրճյան

 Ավելորդը

Պատմվածքի հերոսը Հաճի աղան է՝ մի վաճառական, որը շատ է սիրում և արժեքավորում իր ունեցվածքը: աճի աղայի ընտանիքում ավանդույթ կար, որ հենց որ Հաճի աղան մտնում էր տուն, ընտանիքի կանայք պետք է նրա համար սուրճ պատրաստեին, հանեին նրա կոշիկները…

Երբ Հաճի աղայի քույրը՝ Սրբունը, որը կորցրել էր իր ամուսնուն, հիվանդանում է տիֆով և անդամալույծ է դառնում, Հաճի աղան նրան բերում է իր տուն և նրա համար անկյուն է հատկացնում, որովհետև չի ուզում, որ Սրբունը բեռ դառնա ուրիշների ուսերին և նրանք բողոքեն իրենից: Բայց այդ անում է թերևս ոչ թե իր քրոջ, այլ իր պատվի մասին:

Հաճի աղան երբ իմացավ, որ թուրքերը գալու են քաղաք, առաջին բանը, որ մտածեց, իր տունը, ընտանիքը և հարստությունը փրկելն էր, իսկ եթե դա չհաջողվի, ինքն իրեն փրկելը: Նա իրեն ավելի էր սիրում, քան իր ընտանիքը:

Երբ գալիս է փախչելու պահը, Հաճի աղան չի կարողանում ֆուրգոն և սահնակ վերցնել: Սահնակը անհամեմատ փոքր էր ֆուրգոնից, և նա չի ցանկանում վերցնել իր անդամալույծ քրոջը: Եթե վերցներ, ապա չէր կարող պահել իր ընտանիքը և տարիների աշխատած հարստությունը չէր կարողնա փրկել: Եվ, քանի որ նա ինքնասեր էր ու մտածում էր իր անձի մասին, չէր կարող չվերցնել իր հարստությունները:

Վերջում Հաճի աղան զղջում է իր արածի համար, փնտրում է քրոջը, բայց չի գտնում: Հաճի աղան ինքն իրեն չի ներում այդ արարքը, հոգեպես շատ տանջվում է, հասկանում, որ ավելորդ մարդ աշխարհում գոյություն չունի: Մահից առաջ «ավելորդի» հիշատակի համար ոսկի է տալիս տերտերին աղքատներին բաժանելու համար:

ПАСХА В АРМЕНИИ: КАК АРМЯНЕ ПРАЗДНУЮТ ПАСХУ

Христианство занимает особое место в жизни армян. Армения – первая страна, принявшая христианство в качестве официальной государственной религии в 301 году нашей эры и в течение многих веков армянский народ бережно хранит многовековые традиции. Один из самых известных и важных праздников – это Пасха. Этот праздник лучше других демонстрирует связь армян с Богом.

Пасха в Армении

Армянское название Пасхи — «Сурб Затик», что означает «отстранение от грехов». В это время Армянская Апостольская церковь провозглашает воскресение Иисуса Христа. Через распятие Иисуса человечеству было даровано отпущение грехов.

Армяне празднуют Пасху с особой радостью и большим восторгом, так как это, пожалуй, самый светлый и великий праздник Армянской Апостольской церкви.

У этого праздника нет четкой даты, она меняется каждый год. Обычно Пасха отмечается в один из весенних дней с 22 марта по 26 апреля. Это потому, что Армянская Апостольская Церковь празднует Пасху в первое воскресенье, которое следует за полнолунием после весеннего равноденствия. В 2021 году Пасха будет отмечаться 4 апреля.

Пасхе предшествует Страстная неделя. После основной литургии в субботу вечером все армяне приветствуют воскресение Иисуса Христа, произнося: «Христос воскрес из мертвых», на что вы должны ответить: «Благословенно воскресение Христа». Но основное празднование Пасхи начинается в воскресенье с торжественной утренней службы. На этом все армяне заканчивают Великий пост, который длился семь недель. Все верующие должны соблюдать 40-дневный пост, чтобы очистить тело от грехов, а также очистить свои души, как это сделал Иисус Христос.

К Пасхе в Армении начинают готовиться задолго до наступления самого праздника. С Пасхой связаны разные традиции. В специальной посуде сеют семена пшеницы. После того, как ростки пшеницы проросли, на зеленые всходы выкладывают крашенные в красный цвет яйца, которые символизируют новую жизнь и возрождение, а также пролитую за человечество кровь Иисуса.

Еще одна традиция — красить яйца в красный цвет с использованием натуральных ингредиентов, например, луковой кожуры. Для этого надо варить яйца в посуде вместе с луковой кожурой, которая придает яичной скорлупе нужный оттенок. Есть веселая и увлекательная пасхальная игра, которую любят все дети и взрослые. По обычаю, участники игры зажимают яйцо в руке и ударяют по яйцу, зажатому в руке соперника. Бить надо так, чтобы разбить яйцо в руках соперника. Треснувшее яйцо забирает победитель. Все члены семьи участвуют в этой игре.

Если вы решили отметить Пасху с армянами, вы обязательно увидите на столе еще одно традиционное блюдо. Это армянская форель, которую подают с красным вином. Может показаться, что рыба и красное вино плохо сочетаются друг с другом, но они относятся к тем блюдам, о которых говорится в Библии. Рыбу Иисус разделил между людьми, а вино символизирует его кровь. Обычно на стол подается также рис с сухофруктами и изюмом, которые символизируют человечество и христиан по всей планете.

Как и во время любого традиционного праздника, во время Пасхи исполняются традиционные песни и танцы. Молодежь собираться возле церквей Еревана и танцует народные танцы, поет традиционные песни. Таким образом, армяне бережно хранят традиции своих предков.