Ընդհանուր առմամբ մարսողական համակարգի հիվանդությունները շատ տարածված են:

1. Ստամոքսի հիվանդություններ

Ստամոքսի հիվանդություններից են բորբոքումները (գաստրիտները), էրոզիանները եւ խոցերը:

Դրանց առաջացման պատճառներն են ՝ վատորակ, կոպիտ, դժվարամարս, լավ չմարսված յուղալի, չափից ավելի տաք եւ սառը, կիսաեփ ուտելիքները, ինչպես նաեւ չափից ավել ուտելը, անսովոր կերակրատեսակները, աղը, պղպեղը եւ մանանեխը, ոգելից խմիչքները, ծխելը, դեղորայքները, սթրեսները: Կարեւոր է նաեւ ժառանագական նախատրամադրվածությունը:

«Էրեբունի» բժշկական կենտրոնում այսպիսի խնդիրներ ունեցող հիվանդներին կարող են տարբեր բուժումներ առաջարկել. Ամենինչ կախված է հիվանդի վիճակից, նրա հիվանդությունից եւ այլ գործոններից: Դեպքերի մեծ մասի համար դեղորայքային բուժումը բավական արդյունավետ է: Եթե նախկինում անհրաժեշտ դեղերը հարկավոր էր արտասահմանից բերել, ապա այսօր այդ դեղամիջոցները կան թե՛ երկրում, թե՛բժշկական կենտրոնում:

2. Աղիքային հիվանդություններ

Այսօր Հայաստանում բավական տարածված են նաեւ աղիքային հիվանդությունները՝ բարակ եւ հաստ աղիների բորբոքումները եւ ֆունկցիոնալ խանգարումները: Հաճախ այդպիսի խանգարումները երեւան են գալիս կենսակերպի հետեւանքով (սնվելու ռեժիմի բացակայություն, սննդաբաժնում ոչ առողջ սննդի գերակայում): Այդպիսի խանգարումների դեպքում հիվանդներին կարող են առաջարկել թերապեւտիկ բուժում կամ անհրաժեշտության դեպքում վիրահատական միջամտություն:

3. Լյարդի հիվանդություններ

Լյարդի հիվանդություններից առավել տարավածները հեպատիտներն են, որոնք ըստ առաջացման պատճառների լինում են վիրուսային (A, B, C, D), ինֆեկցիոն (բրուցելոզ, պալարախտ, սիֆիլիս), տոկսիկ (ալկոհոլ, հեպատոտրոպ թույներ): Լինում են նաեւ երկրորդային ռեակտիվ հեպատիտներ: Բոլոր հեպատիտների ժամանակ տեղի են ունենում լյարդի պարենխիմայի բորբոքային, դեգեներատիվ, դիստրոֆիկ ախտահարումներ:

Վիրուսային հեպատիտներից առավել տարածված է հետատիտ C-ն: Դրանց բուժումը հիմնականում  թերապեւտիկ է (դեղորայքային): Հեպատիտների մի մասը բուժման ֆոնին ունեն հետադարձ գործընթաց, հակառակ դեպքում, կարող են առաջացնել բարդություններ՝ լյարդի ցիրոզ, լյարդի քաղցկեղ: Ժամանակակից դեղորայքային բուժման շնորհիվ նման հիվանդների կյանքի տեւողությունը երկրարացել է 10-15 տարի:

Հեպատիտի քրոնիկական տեսակներով տառապող մարդկանցից շատերը դիմում են «Էրեբունի» բժշկական կենտրոնի գաստրոէնտերոլոգիական ծառայությանը:

4. Լեղապարկի հիվանդություններ

Լեղապարկի ամենատարածված հիվանդությունը խրոնիկ խոլիցիստիտն է (լեղապարկի բորբոքում),բայց քանի որ լեղապարկը սերտորեն կապված է լեղուղիների հետ, ավելի հաճախ հանդիպում են համակցված ձեւերը՝ խոլեցիստոխոլանգիտ եւ խրոնիկ կալկուլյոզ (քարային) խոլեցիստիտ:

Լեղապարկի հիվանդությունների բուժումն հիմնականում թերապեւտիկ է, բացառությամբ քարային խոլեցիստիտից, որի բուժումը վիրահատական է:

1․Տրված բառերով կազմի՛ր բառակապակցություններ` նրանց ավելացնելով ինչպիսի՞, ո՞ր, ո՞ւմ, ինչի՞ հարցերին պատասխանող լրացումներ: Ընդգծի՛ր գլխավոր և երկրորդական անդամները։

Կրակ, ջուր, հող, օդ, երեխա, տուն:

Կրակ-բուխարու կրակ, ջուր-հոսող ջուր, հող-հայրենիքի հող, օդ-մաքուր օդ, երեխա-չարաճճի երեխա, տուն-մեծ տուն:

2. Տրված բառերին ում, ի՞նչ(ը), ինչի՞ն, ինչո՞վ հարցերին պատասխանող լրացումներ ավելացնելով՝ կազմի՛ր բառակապակցություններ: Ընդգծի՛ր գլխավոր և երկրորդական անդամները։

Սիրել, կտրտել, մատուցել, մոտեցնել, հանգստացնել:

Սիրել-սիրել մայրիկին, սիրել կիթառը, կտրտել-կտրտել միսը, մատուցել-մատուցել նվերը, մոտեցնել-մոտեցնել հյուրերին, հանգստացնել-հանգստացնել շանը:

3. Տրված նախադասությունը համառոտի՛ր, դարձրո՛ւ վեց-յոթ բառանի նախադասության տարբերակներ: Քանի՞ նախադասություն  է ստացվում:

Կապիկների վանդակի մոտ կանգնած՝ տասը րոպե մետաղացանցի արանքից փրչոտ ձագուկներին էի շոյում՝ հակառակ Բիլի անհամբերության ու շտապողականության:

Կապիկների վանդակի մոտ կանգնած էի։

Տասը րոպե ձագուկներին էի շոյում հակառակ Բիլի անհամբերության ու շտապողականության:

4. Տրված նախադասությունը համառոտի՛ր և վեց-յոթ բառանի նախադասությունների տարբերակներ ստացիր:

Մայր մտնող արևի շողերից տաքացած՝ աղավնիները իրար առաջ պարծենում էին իրենց գեղեցկությամբ ՝ մերթ լայն բացելով շագանակագույն թևերն ու մերթ  խոնարհվելով , պտտվելով ու տարօրինակ բամբ ձայներ արձակելով:

Մայր մտնող արևի շողերից տաքացած։

Աղավնիները իրար առաջ պարծենում էին իրենց գեղեցկությամբ, մերթ լայն բացելով շագանակագույն թևերն ու մերթ խոնարհվելով։

Պտտվելով ու տարօրինակ բամբ ձայներ արձակելով:

5․Գծերի փոխարեն գրել Մ կամ Ն:

Ռմբակոծել, բմբուլ, անբախտ, ամբողջովին, անբասիր, ամբարտավան, ամբոխ, ամպագոռգոռ, ամփոփել, ինքնամփոփ, համբույր, ճամփա, ըմպանակ, անբավ, ամբար, անբիծ, ըմբոստ, ըմբռնել, բանբեր, անբարբառ, ըմբոշխնել, Մանվել, Սամվել, անփույթ, անբարյացակամ, ճամփորդ, անբերրի, բամբասել, բանսարկու, ճամպրուկ, անպաճույճ, շամփուր, սիմֆոնիա, անպատճառ, բանվոր, ճամբար, անպայման, ամպրոպ:

6․Բառաշարքերում գտնել և առանձնացնել հոմանիշների 6 զույգ:

ա.Կեղտ-աղտ, գութ- խիղճ, ավար -թալան, կարծիք -տեսակետ, օրրան- հայրենիք, մորմոք- թախիծ:

բ.Ձու -հավկիթ, նեցուկ- հենարան, ճաճանչ-ճառագայթ, թարթիչ-արտևանունք, վիհ- անդունդ, աշտանակ- ճրագակալ:

գ. Տաղտուկ- ձանձրույթ, խուճապ- տագնապ, գինարբուք- խրախճանք, , արգելք-խոչընդոտ, ահ- երկյուղ, գուրգուրանք- գորով, ,:

7․ Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են  գոյականներ․

ա. վերելակ, հնչուն, փչակ

բ. շեշտակի, հանք, հնչուն

գ. արցունք, հայուհի, վայրէջք

դ. ուղղակի, փափկասուն, փախուստ

Գործնական քերականություն (12.04)

1․Ա. և Բ. Նախադասությունները համեմատի՛ր  և  գրի՛ր տարբերությունները:

Ա. Ամերիկացի գիտնականների հետազոտություններից պարզվել է, որ մարդն օրական միջին հաշվով  կես ժամ խոսում է:

Բ. Մարդն օրական խոսում է միջին հաշվով  կես ժամ: Դա պարզվել է  ամերիկացի գիտնականների հետազոտություններից:

Ա. Լեհական Ենջուվեյ փոքրիկ բնակավայրն ամբողջ Եվրոպայում հայտնի է եզակի ժամացույցների թանգարանով, որտեղ չորս հարյուր ժամացույց է ցուցադրված: Բ. Լեհական Ենջուվեյ փոքրիկ բնակավայրն ամբողջ  Եվրոպայում հայտնի է եզակի ժամացույցների թանգարանով: Այնտեղ չորս հարյուր ժամացույց է ցուցադրված:

Ա. Դրանց մեջ է նաև  արեգակնային մի ժամացույց,  որը  պատրաստվել  է տասնվեցերորդ դարում:  Բ. Դրանց մեջ է նաև  արեգակնային մի ժամացույց:  Դա պատրաստվել  է տասնվեցերորդ դարում:

Ա. Թանգարանի  այցելուներն անպայման մտնում են նաև գրադարան, որտեղ կարդում են ժամացույցների և նրանց պատմության մասին: Բ. Թանգարանի  այցելուներն անպայման մտնում են նաև գրադարան: Այնտեղ կարդում են ժամացույցների և նրանց պատմության մասին:

Ա. Ամերիկացի գիտնականների հետազոտություններից պարզվել է, որ մարդն օրական միջին հաշվով  կես ժամ խոսում է:

Բ. Մարդն օրական խոսում է միջին հաշվով  կես ժամ: Դա պարզվել է  ամերիկացի գիտնականների հետազոտություններից:

Ա. Լեհական Ենջուվեյ փոքրիկ բնակավայրն ամբողջ Եվրոպայում հայտնի է եզակի ժամացույցների թանգարանով, որտեղ չորս հարյուր ժամացույց է ցուցադրված: Բ. Լեհական Ենջուվեյ փոքրիկ բնակավայրն ամբողջ  Եվրոպայում հայտնի է եզակի ժամացույցների թանգարանով: Այնտեղ չորս հարյուր ժամացույց է ցուցադրված:

Ա. Դրանց մեջ է նաև  արեգակնային մի ժամացույց,  որը  պատրաստվել  է տասնվեցերորդ դարում:  Բ. Դրանց մեջ է նաև  արեգակնային մի ժամացույց:  Դա պատրաստվել  է տասնվեցերորդ դարում:

Ա. Թանգարանի  այցելուներն անպայման մտնում են նաև գրադարան, որտեղ կարդում են ժամացույցների և նրանց պատմության մասին: Բ. Թանգարանի  այցելուներն անպայման մտնում են նաև գրադարան: Այնտեղ կարդում են ժամացույցների և նրանց պատմության մասին:

Ա խմբում բարդ նախադասությունններ են, իսկ Բ-ում՝ պարզ ընդարձակ։

2. Պարզ նախադասությունները փակագծում գրված շաղկապով կամ դերանունով միացրո՛ւ, դարձրո՛ւ բարդ նախադասություն (անհրաժեշտության դեպքում դրանցում որոշ փոփոխություննե՛ր արա):

Գառնուկը ջրհորում մի բան տեսավ, ինչ որ դաշտում տեսնելիս կփախչեր։

Պապն այդ օրը պատմում էր այն, ինչ որ աղջիկը վաղուց էր ուզում իմանալ։

Մի բան ծածկում էր այն աղբյուրն ու գուռը ինչը ըկնած էր քիչ հեռու, ինչ որ թափթփված ճյուղերի մեջ։

Մրջյունը մի ժամանակ մարդ էր, որ զբաղվում էր հացահատիկի մշակությամբ։

Պայմանը այն էր, որ Գիքորը պիտի տունը մաքրեր, ամանները լվանար, ոտնամանները սրբեր։

3. Պարզ նախադասությունները փակագծում գրված շաղկապով կամ դերանունով միացրո՛ւ, դարձրո՛ւ բարդ նախադասություն (անհրաժեշտության դեպքում դրանցում որոշ փոփոխություննե՛ր արա):

Մի թռչուն չի կարող Եգիպտոս չվել, քանի որ Եգիպտոսի տեղը չգիտեր։

Ամեն գարնան երկու հակառակորդների հանդիպումը դառնում էր ավելի վտանգավոր, քանի որ ձմռան պարապությունից ավելի ուժ ու եռանդ ստացած՝ նրանք կատաղի էին դառնում։

Առակագիր Եզոպոսը մի անգամ մտավ նավաշինարան, որտեղ նավաշինարարներն սկսեցին նրան ծաղրել ու բարկացնել։

Պատանին գնաց մի ալևոր մարդու մոտ, որ նրան հարցներ ճանապարհի մասին։

Նավազը որդուն ուղարկեց ուսումնարան, որպեսզի քերականություն սովորի

4․Ըստ տրված կաղապարների՝  կազմի՛ր բարդ նախադասություններ:

Թեկուզ……………… , այնուամենայնիվ………..:

Թեպետ………………, սակայն………………….:

Չնայած որ………….., բայց………………………:

Թեև…………………., բայց և այնպես……………:

Թեկուզ սովորել էի դասը, այնուամենայնիվ չպատասխանեցի։

Թեպետ բարի է, սակայն իրեն վատ է պահում։

Չնայած որ գնացել էի խնջույքին, բայց այդքան լավ չանցավ։

Թեև գիտեմ, որ վտանգավոր է, բայց և այնպես արեցի դա։

5․Տրված բառերում մեկ տառը փոխելով` ստացիր նոր բառ և բառարանի օգնությամբ տուր ստացված բառերի բացատրությունները:

Ականակիտ, այգաբաց, անութ, աշտանակ, բամբիռ, բրդել, գիրթ, թափոր, խարամ, կտրիճ, հարել, հերկել, հրատարակել,  մահիկ, մույթ, շաղախ, շեղբ, սկահակ, տարեգրություն:

այգաբաց-այգեբաց

անութ-անուշ

բրդել-դրդել

գիրթ-կիրթ

թափոր-թափուր

խարամ-կարամ

կտրիճ-կտրիչ

հարել-մարել

մահիկ-մատիկ

շաղախ-շաղալ

Упражнение 1

ОТ ДАННЫХ СЛОВ ОБРАЗУЙТЕ ПРИЛАГАТЕЛЬНЫЕ С СУФФИКСАМИ -К- ИЛИ -СК-. СОСТАВЬТЕ СЛОВОСОЧЕТАНИЯ.

Брат-братский, Сибирь-Сибирский, дерзить-дерзкий, словак-словацкский, казак-казацкий, плоскость-плоский, Казань-казанский, секретарь-секретарский, черкес-черкесский, богатырь-богатырский, ангел-ангельский, босяк-босяцкий, январь-январский, горняк-горнякский, Прага-пргаский, чех-чешский, егерь-егерский, декабрь-декабрский, лейтенант-лейтенантский, Урал-уралский, ткач-ткачский, стрелец-стрелецкий, рыцарь-рыцарский, француз-французский, таджик-таджиский, военкомат-военкомантский, флот-флотский, скользить-скользкий.

Упражнение 2

ОТ ДАННЫХ СУЩЕСТВИТЕЛЬНЫХ ОБРАЗУЙТЕ СЛОВОСОЧЕТАНИЯ «ПРИЛАГА-ТЕЛЬНОЕ + СУЩЕСТВИТЕЛЬНОЕ». ОБРАЗЕЦ: ЧАСЫ ИЗ ЗОЛОТА — ЗОЛОТЫЕ ЧАСЫ

Рабочие Петрограда-петрогоадские рабочие; восстание стрельцов-стрельцовые восстание; тётушка из Рязани-Рязаннская тетушка; король Пруссии-Прусский король; крепость в Берлине-Берлинская крепость; корабль пирата-пиратский корабль; решение депутата-депутатское решение; школы в России-Россиские школы; орехи из Греции-Грецкие орехы; товары из Турции-Турецкие товары; положение, в которое попадают дураки-дурацкое положение; труд бурлака-бурлакский труд; клуб библиофилов-библиофилский клуб; уединение в монастыре-монвстырское уединение; праздники в январе-январские праздники; песня ямщика-ямщсковая песня; морорзы в декабре-декабрские морозы; воротник из песца-песцский вторник; вода из ключа-ключивая вода; перчатки из замши-замшивые перчатки; маршрут по кольцу-кольцовой маршрут; платье из шелка-шелковое платие; клык у моржа-моржский клык; варенье из груши-грушская варенье; заросли из камыша-камышовские заросли; компот из алычи-алычиный компот; проволока из алюминия-алюминская проволока; покупки за гроши-грошоваи покупки; крик кукушки-кукшачий крик; шаг старушки-старушский шаг; курьер из почтамта-почтаматский курьер; выход в свет-светлый выход; шапка черкеса-черкаскоя шапка; лодка эскимоса-эскимоская лодка; приход аббата-аббатский приход; бледное лицо-; совет при Президенте-президентский совет.

Читаем ,обсуждаем

ИЗ ПИСЬМА ЧАРЛИ ЧАПЛИНА ДОЧЕРИ ДЖЕРАЛЬДИНЕ

Как далеко ты от меня! Там, в сказочном Париже, танцуешь на величественной театральной сцене на Елисейских полях. Я хорошо знаю это, и все же мне кажется, что в ночной тишине я слышу твои шаги, вижу твои глаза, которые блестят, словно звезды на зимнем небе. Сегодня твой черед. Танцуй! Я танцевал в широких рваных штанах, а ты танцуешь в шелковом наряде принцессы. Эти танцы и гром аплодисментов порой будут возносить тебя на небеса. Лети! Лети туда! Но спускайся и на землю! Ты должна видеть жизнь людей, жизнь тех уличных танцовщиков, которые пляшут, дрожа от холода и голода. Я был таким, как они, Джеральдина.

После твоего имени – Джеральдина – следует моя фамилия – Чаплин. С этой фамилией более сорока лет я смешил людей на земле. Но плакал я больше, нежели они смеялись.

Джеральдина, в мире, в котором ты живешь, существуют не одни только танцы и музыка!

В полночь, когда ты выходишь из огромного зала, ты можешь забыть богатых поклонников, но не забывай спросить у шофера такси, который повезет тебя домой, о его жене. И если она беременна, если у них нет денег на пеленки для будущего ребенка, положи деньги ему в карман. Но всем другим плати строго по счету. Время от времени езди в метро или на автобусе, ходи пешком и осматривай город. Приглядывайся к людям! Смотри на вдов и сирот! И хотя бы один раз в день говори себе: «Я такая же, как они».

Я хочу, чтобы ты никогда не знала бедности. С этим письмом посылаю тебе чековую книжку, чтобы ты могла тратить сколько пожелаешь. Но когда истратишь два франка, не забудь напомнить себе, что третья монета – не твоя. Она должна принадлежать незнакомому человеку, который в ней нуждается. А такого ты легко сможешь найти. Стоит только захотеть увидеть этих незнакомых бедняков, и ты встретишь их повсюду.

… Не продавай своего сердца за золото и драгоценности. Знай, что самый огромный бриллиант – это солнце. К счастью, оно сверкает для всех. А когда придет время, и ты полюбишь, то люби этого человека всем сердцем.

Чарли уже постарел, Джеральдина. Рано или поздно вместо белого платья для сцены тебе придется надеть траур, чтобы прийти к моей могиле. Сейчас я не хочу расстраивать тебя. Только время от времени всматривайся в зеркало – там ты увидишь мои черты. В твоих жилах течет моя кровь. Даже тогда, когда кровь в моих жилах остынет, я хочу, чтобы ты не забыла своего отца Чарли.

Я не был ангелом, но всегда стремился быть человеком. Постарайся и ты.

2.Упражнение на повторение :

Запишите предложения, употребив выделенные слова во

множественном числе.

1.Мне понравилась эта русская народная песня. 2. На вечере пел

арабский студент, танцевала студентка из Индии, а китайская студентка

читала стихи. 3. У вас есть мое последнее письмо? 4. На нашей улице есть

школа, магазин и детский сад. 5. В этом корпусе есть химическая

лаборатория, большая аудитория и книжный киоск. 6. У меня есть этот

новый учебник. 7. Мне нужен простой карандаш. 8. Ваш ключ лежит на

месте.

1.Мне понравились эти русские народные песни. 2. На вечере пели арабские студенты, танцевала студентка из Индии, а китайские студентки читали стихи. 3. У вас есть мои последние письма? 4. На нашей улице есть школы, магазины и детские сады. 5. В этом корпусе есть химическая лаборатория, большие аудитории и книжные киоски. 6. У меня есть эти новые учебники. 7. Мне нужны простые карандаши. 8. Ваши ключи лежат на месте.

Образец: По степи – по чему? (степь), ж.р., ед.ч., Д.п.

по болоту- по чему? (болото с.р., ед.ч., д.п.)

на ветках  — на чем? (ветки) ж.р., мн.ч. им.п.

из гнезда — из чего? (гнездо) ср.р., ед.ч., р.п.

перед учителем — перед кем? (учитель) м.р., ед.ч., т.п.

над облаками — над чем? (облака) с.р., мн.ч., т.п.

в ненастье — когда? ( ненастье) с.р., ед.ч., в.п.)

для скворцов — для чего? (скворцы) м.р., мн.ч., р.п.)

к солнцу — к чему? (солнце) с.р., ед.ч., д.п.

об улыбке — о чем? (улыбка) ж.р., ед.ч., п.п.

про сказки — про что? (сказки) ж.р., мн.ч., в.п.)

около метро — около чего? (метро ) с.р., ед.ч. р.п.)

Homework

Rewrite the sentences in passive voice.

She sang a song. – A song was sung by her.

Somebody hit me. – I was hit.

We stopped the bus. – The bus was stopped by us.

A thief stole my car. – My car was stolen by a thief.

They didn’t let him go. – He wasn’t allowed to go.

She didn’t win the prize. – The prize wasn’t won by her.

They didn’t make their beds. – Their beds weren’t made by them.

I did not tell them. – They were not told by me.

Did you tell them? – Were they  told by you ?

Did he send the letter? – Was the letter sent by him?

Fill in the verb in the Past Active or Passive Voice.

The Cape of Good Hope … (discovered / was discovered) by Bartolomeo Dias.

The clown … (entertained / was entertained) the public.

We … (arrived/ were arrived) at the camp in time.

Many experiments … (did/ were done) under water.

Many people … (invited / were invited) to the festival.

They … (discussed / were discussed) many exciting things.

I … (learnt / was learnt) many interesting things in this unit.

What artist … (painted / was painted) this picture?

Ex. 2(b)

This photo was taken  two years ago.

She’s really upset because her bicycle was stolen last night.

These houses were built in the seventeenth century.

This book was written in 2007.

Computers were not used in our school until 1977.

(c)

The dead man was found late last night.

The house was robbed at midnight.

I am often confused with my older brother.

A lot of litter is dropped on the streets in our town.

A film was made about the earthquake.

She is called “the Queen of Music”.

The Empire State Building was completed in 1932.

Our classroom window was broken last night.