Վերաբերական կոչվում են այն բառերը, որոնք արտահայտում են խոսողի իմացական կամ գնահատողական վերաբերմունքը և եղանակավորում կամ երանգավորում են նախադասությունը կամ որևէ անդամ։ Ըստ իրենց արտահայտած վերաբերմունքային կամ երանգային իմաստի վերաբերականները լինում են․

հաստատական

գնահատողական

ժխտական

սաստկական

երկբայական

սահմանափակման

Հաստատական վերաբերականներ։ Արտահայտում են խոսողի հաստատական վերաբերմունքը գործողության կամ եղելության նկատմամբ։ Հաստատական վերաբերականներն են՝ այո՛, արդարև, անշո՛ւշտ, իհարկե, իրավ, անպատճառ, անկասկած, անտարակույս, անպայման, իրոք, իրոք որ, իսկապես որ, հարկավ, հիրավի, իսկևիսկ։ Հաստատական երանգ են արտահայտում նաև որոշ կապակցություններ՝ առանց այլևայլության, ինչ էլ լինի, ինչ գնով էլ լինի, ինչպես չէ,

Գնահատողական վերաբերականներ։ Արտահայտում են խոսողի խրախուսական, հավանության, զղջման կամ կարեկցական վերաբերմունքը գործողության կամ եղելության նկատմամբ։ Գնահատողական վերաբերականներն են՝ բարեբախտաբար, դժբախտաբար, ցավոք, տարաբախտաբար, ախր, չէ որ։

Ժխտական վերաբերականներ։ Ոչ պատասխանական բառը և չէ ժխտական բայը գործածվելով ժխտական նախադասության հետ, շեշտում են ժխտումը և դառնում ժխտական վերաբերականներ։

Սաստկական վերաբերականներ։ Դրվելով նախադասության այս կամ այն անդամի վրա՝ սաստկական վերաբերականները շեշտում, սաստկական երանգ են հաղորդում նրան։ Սաստկական վերաբերականներն են՝ անգամ, էլ, ևեթ, հենց, իսկ, մանավանդ, նամանավանդ, նույնիսկ, մինչև իսկ, մինչև անգամ։

Երկբայական վերաբերականներ։ Արտահայտում են խոսողի երկբայական, այսինքն թվացող կամ հավանական վերաբերմունքը եղելության կամ գործողության նկատմամբ։ Երկբայական վերաբերականներն են՝ արդյոք, ասես, ասես թե, գուցե, միգուցե, դիցուք, դիցուք թե, երևի, թերևս, կարծեմ, կարծես, կարծես թե, իբր, իբր թե, իբր(և) թե, չլինի, չլինի թե և այլն։

Սահմանափակման վերաբերականներ։ Դրվելով նախադասության այս կամ այն անդամի վրա՝ սահմանափակման վերաբերականները առանձնացնում, սահմանազատում են նրան։ Սահմանափակման վերաբերականներն են գոնե, գեթ, լոկ, սոսկ, թեկուզ, միայն, միայն թե, միմիայն։

Վերաբերականների կազմությունը և ուղղագրությունը։

Վերաբերականներն ըստ կազմության լինում են պարզ, բարդ և ածանցավոր։

Պարզ վերբերականներ են՝ ահա, անգամ, գեթ, գոնե, իբր, իսկ, թող, լոկ, խո, խոմ, հենց, հո, մանավանդ, ոչ և այլն։

Բարդ վերաբերականներն են՝ իբր թե, իբրև, իրավ որ, իրոք որ, թերևս, թեկուզ, կարծես, միգուցե, միթե, մինչև անգամ, մինչև իսկ, նույնիսկ և այլն։

Ածանցավոր և բարդածանցավոր վերաբերականներն են՝ անկասկած, անպատճառ, անտարակույս, բարեբախտաբար, դժբախտաբար, տարաբախտաբար, իսկապես, միայն և այլն։

Բարդ վերաբերականները գրվում են կա՛մ միացած, կա՛մ անջատ բաղադրիչներով։

1. Միացած բաղադրիչներով գրվում են՝ ահավասիկ, թեկուզ, թերևս, իբրև, իհարկե, միգուցե, միթե, նամանավանդ, նույնիսկ և այլն։

2. Անջատ կամ հարադրությամբ գրվում են թե, որ շաղկապներով, ինչպես նաև իսկ, անգամ և մի քանի այլ բաղադրիչներով հարադրված հետևյալ վերաբերականներ՝ ասես թե, դժվար թե, իբր թե, իբրև թե, կարծես թե, հազիվ թե, չլինի թե, իսկապես որ, իրավ որ, իրոք որ, իսկ և իսկ, ըստ երևույթին, մինչև անգամ, մինչև իսկ և այլն։

Վերաբերականների կետադրությունը

1. Ամբողջ նախադասությունը կամ եղելությունը եղանակավորող վերաբերականներն առանձին հնչերանգով անջատվում են նախադասության անդամներից։ Գրավոր խոսքում այդ անջատումը կատարվում է ստորակետով։

2. Խոսողի հարցական վերաբերմունքն արտահայտող երկբայական վերաբերակնների վրա կարող է դրվել հարցական նշան։

Երբ հարցումը կոնկրետանում է նախադասության որևէ անդամի վերաբերյալ, վերաբերակնները հարցական նշան չեն ստանում։

3. Այո, ոչ պատասխանական բառերն ու չէ–ն որպես վերաբերական գործածվելիս շեշտվում են։

Առաջադրանքներ

1․ Վերաբերականները խմբավորե՛լ ըստ տեսակների։

Բարեբախտաբար, արդարև, անշուշտ, միայն, ահավասիկ, ի դեպ,

անպատճառ, ահա,անպայման, իսկապես, իրոք, հիրավի, ո՛չ, չէ՛, գուցե, երևի,

իմիջիայլոց, թերևս, կարծեմ, կարծես, միգուցե, այնուամենայնիվ, մի՞թե, արդյոք,

երանի, ցավոք, նույնիսկ, մանավանդ, մինչև իսկ, գեթ, լոկ, գոնե, կարծես թե,

սոսկ, միայն թե, անկասկած, հապա, մի, համենայն դեպս, այսուհետ։

Գնահատողական — դժբախտաբար

Հաստատական — անկասկած, արդարև, անշուշտ, անպատճառ, անպայման, իսկապես, իրոք, հիրավի, անկասկած

Սահմանափակման — միայն, մի՞թե, գեթ, լոկ, գոնե, սոսկ, միայն թե

Ցուցական — ահավասիկ, ահա

Զիջական — ի դեպ, իմիջիայլոց, այնուամենայնիվ, համենայն դեպս, այսուհանդերձ

Ժխտական — ոչ, չէ, ցավոք,

Երկբայական — գուցե, երևի, թերևս, կարծեմ, կարծես, միգուցե, այնուամենայնիվ, արդյոք, կարծես թե

Սաստկական — նույնիսկ, մանավանդ, մինչև իսկ,

Կամային — հապա, մի

2․ Գտի՛ր վերաբերականները.

Մի՞թե վերջին պոետն եմ ես,

Վերջին երգիչն իմ երկրի,

Մա՞հն է արդյոք, թե նի՞նջը քեզ

Պատել, պայծառ Նաիրի։

Վտարանդի, երկրում աղոտ,

Լուսեղ, քեզ եմ երազում,

Եվ հնչում է, որպես աղոթք

Արքայական քո լեզուն։

Հնչում է միշտ խոր ու պայծառ,

Եվ խոցում է, և այրում,

Արդյոք բոցե վարդե՞րդ են վառ,

Թե՞ վերքերն իմ հրահրուն։

Ահով ահա կանչում եմ քեզ

Ցոլա, ցնորք Նաիրի՛, —

Մի՞թե վերջին պոետն եմ ես,

Վերջին երգիչն իմ երկրի…

3. Տրված վերաբերականները գրի՛ր ըստ կազմության՝ գոնե, նույնիսկ, իբր, անպատճառ, իբրև թե, ահա, կարծես թե, բարեբախտաբար։

Պարզ- գոնե, իբր, ահա

բարդ- նույնիսկ, իբրև թե, կարծես թե

ածանացավոր- անպատճառ

բարդածանցավոր- բարեբախտաբար

4. Կետադրի՛ր տրված նախադասությունները։

Իրոք, նրան չէր հաջողվել որևէ աշխատանք գտնել: Ո՛չ, դա միայն ինձ է վերաբերում: Ընկերս, անշուշտ, միշտ ինձ հետ է: Արդյո՞ք լուծում ունի այս հարցը:

5. Գտի՛ր վերաբերականները, նշի՛ր տեսակը:

Իմ ուզածի պես էլ եղավ: Իհարկե իմ սրտով է այդ պատմությունը: Գեթ մի բառ ասա, մի բան խոսիր: Ցավոք, մեզնից ոչինչ կախված չէր: Թերևս այս մասին նորից խոսենք: Այդ պատմությունը, ո՛չ, չի կարող որևէ դեր ունենալ:

Իմ ուզածի պես էլ եղավ: -էլ- սաստկական

Իհարկե իմ սրտով է այդ պատմությունը: — իհարկե- հաստատական

Գեթ մի բառ ասա, մի բան խոսիր: — գեթ- սահմանափակման

Ցավոք, մեզնից ոչինչ կախված չէր: — ցավոք- գնահատողական

Թերևս այս մասին նորից խոսենք: — թերևս- երկբայական

Այդ պատմությունը, ո՛չ, չի կարող որևէ դեր ունենալ: — ո՛չ- ժխտական

Առաջադրանքներ

1.Ինչ ագրեգատային վիճակներում կարող է լինել նյութը:

Բոլոր նյութերը, կախված արտաքին պայմաններից, հանդիպում են պինդ, հեղուկ և գազային վիճակներում, որոնք ընդունված է անվանել ագրեգատային վիճակներ: Տարբեր ագրեգատային վիճակներում նյութերն ունեն տարբեր հատկություններ:

Պինդ մարմինն ունի որոշակի ձև և ծավալ, որոնք փոփոխելու համար անհրաժեշտ է պինդ մարմնի վրա ուժ գործադրել: Այսինքն՝ պինդ մարմինը պահպանում է և՛ իր ձևը, և՛ ծավալը:

Հեղուկը պահպանում է իր ծավալը, սակայն հեշտությամբ փոխում է ձևը՝ ընդունելով այն անոթի ձևը, որի մեջ լցված է:

Նույն նյութը երեք ագրեգատային վիճակներում էլ բաղկացած է նույն մոլեկուլներից կամ ատոմներից: Այդ վիճակների տարբերությունը պայմանավորված է նյութի մասնիկների շարժման բնույթով և փոխազդեցությամբ:

2.Որոնք են ջրի ագրեգատային վիճակները:

Բնության մեջ նույն նյութը հանդիպում է տարբեր վիճակներում՝ հեղուկ, գազային և պինդ:

Օրինակ՝ ջուրը գազային վիճակում ջրի գոլորշի է, հեղուկ վիճակում՝ սովորական ջուր, պինդ վիճակում՝ սառույց:

Ե՛վ ջրի գոլորշին, և՛ ջուրը, և՛ սառույցը բաղկացած են ջրի H2O մոլեկուլներից:

3.Ինչով են բնորոշվում նյութի այս կամ այն ագրեգատային վիճակները:

Նույն նյութը երեք ագրեգատային վիճակներում էլ բաղկացած է նույն մոլեկուլներից կամ ատոմներից: Այդ վիճակների տարբերությունը պայմանավորված է նյութի մասնիկների շարժման բնույթով և փոխազդեցությամբ:

4.Որ պրոցեսն է կոչվում հալում:

Բյուրեղային նյութի անցումը պինդ վիճակից հեղուկ վիճակի կոչվում է հալում:

5.Որ պրոցեսն է կոչվում պնդացում:

Փուրձը ցույց է տալիս, որ նյութերը պնդանում (բյուրեղանում) են այն ջերմաստիճանում, որ ջերմաստիճանում հալվում են:

Պնդացում է կոչվում այն պրոցեսը, երբ նյութը հեղուկ վիճակից կարող է դառնալ պինդ:

6.Ինչ է հալման ջերմատիճանը:

Այն ջերմաստիճանը, որի դեպքում նյութը հալվում է, կոչվում է նյութի հալման ջերմաստիճան:

Այն ջերմաքանակը, որն անհրաժեշտ է բյուրեղային նյութը հալման ջերմաստիչանում հեղուկի փոխարկելու համար, կոչվում է հալման ջերմություն:

7.Ինչ է գոլորշիացումը:

Նյութի անցումը հեղուկ կամ պինդ վիճակից գազային վիճակի կոչվում է շոգեգոյացում:

Գոյություն ունի շոգեգոյացման երկու ձև՝ գոլորշիացում և եռում:

Հեղուկի ազատ մակերևույթից շոգեգոյացումը կոչվում է գոլորշիացում:

8.Ինչ է խտացումը:

Նյութի անցումը գազային վիճակից հեղուկ վիճակի անվանում են խտացում:

9.Որ գոլորշին է կոչվում հագեցած:

Եթե գոլորշիացումը տեղի է ունենում բաց անոթից, ապա հեղուկի և նրա գոլորշու միջև հավասարակշռություն չի հաստատվում, քանի որ գոլորշու մի մասը հեղուկի մակերևույթից հեռանում է, և միավոր ժամանակում հեղուկից գոլորշի անցնող մոլեկուլների թիվը գերազանցում է հեղուկ վերադարձող մոլեկուլների թիվը: Այդպիսի գոլորշին կոչվում է չհագեցած:

Եթե մակերևույթի մոտ, որից տեղի է ունենում հեղուկի գոլորշիացում, ձեռքը թափահարելով կամ հովհարով առաջացնենք օդի շարժում, ապա այն կտանի գոլորշու մի մասը, ուստի հեղուկ վերադարձող մոլեկուլների թիվը կպակասի, և գոլորշիացումն ավելի արագ կընթանա:

Գոլորշիացող հեղուկի և նրա գոլորշու միջև հավասարակշռություն է հաստատվում, եթե անոթը փակ է, իսկ հեղուկի ջերմաստիճանը չի փոփոխվում: Այդ դեպքում միավոր ժամանակում հեղուկ վերադարփող մոլեկուլների թիվը ժամանակի ընթացքում հավասարվում է հեղուկից միավոր ժամանակում հեռացող մոլեկուլների թվին:

Հեղուկի և նրա գոլորշու միջև հավասարակշռության այդպիսի վիճակը կոչվում է շարժուն հավասարակշռություն, իսկ գոլորշին, որն իր հեղուկի հետ շարժուն հավասարակշռության մեջ է, կոչվում է հագեցած:

Առաջադրանքներ

Շաղկապը իմաստից զուրկ, քերականական հարաբերություններ արտահայտող խոսքի մաս։ Արտահայտում է առարկաների, երևույթների միջև դրսևորվող համադասական հարաբերություներ։

Շաղկապներն իրար են կապում նախադասության համազոր և համադաս նախադասություններ, իսկ բարդ ստորադասական նախադասություններում՝ երկրորդական նախադասությունները գլխավորի և միմյանց հետ։

Ըստ իրենց շարահյուսական դերի շաղկապները լինում են․

Համադասական շաղկապներ

Համադասական շաղկապների դերը համադաս անդամների ու նախադասությունների կապակցումն է։ Այս շաղկապները կապակցում են նախադասության բազմակի անդամներ կամ համադաս նախադասություններ։Համադասական շաղկապներից են`և,ու,իսկ,բայց,ապա,սակայն։

Ստորադասական շաղկապներ

Այս շաղկապները բարդ ստորադասական նախադասության ստորադաս նախադասությունը կապակցում են գերադաս նախադասությանը՝ որ, թե, եթե, որպեսզի, որովհետև, թեև, թեկուզ, թեպետ, հենց որ, մինչ, մինչև, մինչդեռ, ուրեմն, քան և այլն։

Ըստ կիրառության՝ շաղկապները լինում են մենադիր, կրկնադիր և զուգադիր։

Մենադիր են միայնակ գործածվող շաղկապները. Մութն ընկավ, և բոլորը ցրվեցին։

Կրկնադիր են կրկնվող շաղկապները. Նա և՛ սովորում էր, և՛ աշխատում։

Կրկնադիր շաղկապների վրա շեշտ է դրվում, և նրանց կապակցած միավորները տրոհվում են ստորակետերով։

Զուգադիր են որոշակի զույգերով գործածվող շաղկապները.

Եթե թույլ տան, ապա կգամ։ Թեև դժվար էր, սակայն կատարեցինք։ Ոչ միայն եկավ, այլև

բոլորին օգնեց։ Ոչ թե դժգոհեք, այլ փորձեք որևէ ձևով օգնել։

Շաղկապները նախադասության անդամ չեն համարվում։

Վարժություններ

Վարժություն 1։ Գտնե՛լ շաղկապները և խմբավորե՛լ (համադասական և

ստորադասական)։

Եթե, իսկույն, այնտեղ, բայց, և, մյուս, բոլոր, թեև, սակայն, որովհետև,

ինչպես, այս, որպեսզի, պատճառով, դեպի, քանզի, նաև, բացի, քանի որ։

Ստորադասական – եթե, որպեսզի, որովհետև, թեև, քանզի

Համադասական – և, բայց, սակայն, իսկ, սակայն, նաև

Վարժություն 2։ Կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով եթե, որպեսզի, որովհետև, սակայն, իսկ, և շաղկապները։

Եթե ես աշխատեմ, ապա ցանկալի արդյունքի կհասեմ::

Դու պետք է գնաս այդ հանդիպմանը, որպեսզի հասկանաս շատ հարցերի պատասխաններ:

Ես չգնացի այսօր դպրոց, որովհետև լավ չէի զգում:

Նրա արտաքինը շատ հաճելի է, սակայն վատ բնավորություն ունի:

Դու խոսում էիր, իսկ նա չէր լսում:

Ես եկա տուն և ճաշեցի:

Վարժություն 3։ Զույգ նախադասությունները փակագծում գրված շաղկապով կամ դերանվամբ միացրո՛ւ՝ քանի ձևով կարող ես: Օրինակ`

Դու ամբողջ աշխարհում շրջած կլինես: Դու կվերադառնաս։ (երբ)

— Երբ ամբողջ աշխարհում շրջած կլինես, կվերադառնաս: Դու, երբ ամբողջ աշխարհում շրջած կլինես, կվերադառնաս:

Կվերադառնաս, երբ ամբողջ աշխարհում շրջած կլինես:

Այդ կղզին կատարյալ դրախտ կարելի է դարձնել:  Հորդաբուխ  աղբյուրներ կային այնտեղ (որովհետև )

— Այդ կղզին կատարյալ դրախտ կարելի է դարձնել, որովհտետև հորդաբուխ աղբյուրներ կային այնտեղ։

Որովհետև հորդաբուխ աղբյուրներ կային այնտեղ, այդ կղզին կատարյալ կարելի է դարձնել։

Այդ կղզին, որովհետև հորդաբուխ աղբյուրներ կային այնտեղ, կատարյալ դրախտ կարելի է դարձնել։

Անտառում դեռ ոչ մի շշուկ չէր լսվում: Անձրևն արդեն դադարել էր (չնայած)

— Անտառում ոչ մի շշուկ չէր լսվում, չնայած անձրևն արդեն դադարել էր: Չնայած անձրևն արդեն դադարել էր, անտառում ոչ մի շշուկ չէր լսվում։

Բոլորը քեզ նման մտածեին: Աշխարհն այդպիսին չէր լինի: (եթե)

— Եթե բոլորը քեզ նման մտածեին, աշխարհն այդպիսին չէր լինի:

Աշխարհն այդպիսին չէր լինի, եթե բոլորը քեզ նման մտածեին։

Աշխարհը, եթե բոլորը քեզ նման մտածեին, այդպիսին չէր լինի։

Այնտեղ փնտրեցեք կորած ձիու հետքերը:  Այս քարի կտորը  գտել եք: (որտեղ)

— Այնտեղ փնտրեցեք կոտրած ձիու հետքերը, որտեղ այս քարի կտորը գտել եք;

Այս քարի կտորը այնտեղ փնտրեցեք, որտեղ կորած ձիու հետքերը գտել եք:

Վարժություն 4։ Ըստ տրված կաղապարների` կազմի՛ր բարդ նախադասություններ:

Եթե ուշադիր լսեմ ուսուցչուհուն ապա կհասանամ դասը:

Քանի որ վատառողջ էի, հետևաբար դպրոց չգնացի:

Որովհետև նրան բան ունեմ ասելու, ուստի ստիպված եմ սպասել:

Քանզի ես ունեմ նպատակ, ուրեմն կփորձեմ դա իրականացնել:

ռաջադրանքներ

Ex.2(d)

I think I’ve got too many books.

There are too many people in there.

I think I’ve eaten too much food.

I spend too much time on the computer.

(f)

I don’t really like my town. Every summer too many tourists come here, so there are too many cars in the streets, and that means there’s too much noise. There aren’t enough places for teenagers to go, either. There are lots shops but there are always too many people in them! And most of the clothes shops are for old people- there aren’t enough shops for young people like me!

Э́йфелева ба́шня

Մաշկ

Մաշկը ծածկութային օրգան է, որը պաշտպանում է ստորև տեղադրված օրգաններն ու հյուսվածքները մեխանիկական, քիմիական վնասվածքներից և խոչընդոտում կողմնակի նյութերի ու ախտահարույց մանրէների ներթափանցումն օրգանիզմ:

Մաշկի գործառույթներ են՝

1 . Մաշկը կատարում է արտազատական գործառույթ:

2 . Մասնակցում է մարմնի կայուն ջերմաստիճանի պահպանմանը:

3 . Արյան պահուստային և զգայնության օրգան է:

4 . Մաշկում պարունակվում է հատուկ գունանյութ (մելանին), որը պաշտպանում է ստորև գտնվող հյուսվածքները արևի ուլտրամանուշակագույն  ճառագայթների կործանարար ազդեցությունից:

5 . Մաշկում սինթեզվում է ռախիտ հիվանդությունը կանխող  D  վիտամին:

6 . Խոչընդոտում է ախտահարույց մանրէների ներթափանցմանը օրգանիզմ:

7 . Մաշկը մասնակցում է նաև շնչառությանը:

Մաշկում են գտնվում բազմաթիվ նյարդային վերջույթներ՝ ընկալիչներ, որոնք ընկալում են ցավը, ջերմության փոփոխությունները, շփման զգացողությունը, ինչպես նաև հպումը:

Մաշկը կազմված է  3  հիմնական շերտերից, որոնցից արտաքինը վերնամաշկն է (էպիդերմիս), ներքինը՝ բուն մաշկը (դերմա), և նրա տակ գտնվում է ենթամաշկային բջջանքը:

Վերնամաշկը բազմաշերտ հարթ էպիթելային հյուսվածք է, որի մակերեսային շերտի բջիջներն անընդհատ մահանում են, թափվում և հեռանում:

Բուն մաշկը շարակցահյուսվածքային շերտ է, որը գտնվում է վերնամաշկի տակ և պարունակում է մեծ քանակությամբ առաձգական թելեր: Բուն մաշկում կան մեծ քանակությամբ արյունատար անոթներ, նյարդային վերջույթներ, ճարպագեղձեր և քրտնագեղձեր, մազարմատներ:

Ենթամաշկային բջջանքը պաշտպանում է մարմինը սառեցումից` փոքրացնելով ջերմատվությունը:

Տարբերվում են մաշկի  3  տեսակ` յուղոտ, չոր, նորմալ:

 Յուղոտ մաշկը փայլում է, նրա անցքերը լավ են երևում, այդպիսի մաշկը նման է նարնջի կեղևի: Չոր մաշկը բարակ է, հաճախ թեփոտում է: Նորմալ մաշկը այդպիսի թերություններ չունի:

Homework

Ex9 (b)

1. Anything else?
2. If you say so
3. It’s up to you
4. There’s no point in complaining.
5. You’ve left things all over the place.
6. There’s nothing wrong with that.

Ex 12(a)

The first holiday will last four days, and the second one will last ten days.

You will spend your holidays with a family in both cases.

In the first case you will be on Leasdale Farm, while in the second case you will live in a British city.

In the first case you will learn how a farm really works.

In the second case you will get the chance to improve your English.

Достопримечательности Армении

Арарат

Провинция Арарат

Армяне называют эту гору «Гигантом» — в окружности она достигает 40 километров. Талая вода, стекающая с вершин Арарата, превращая часть Анатолийской равнины в плодородные угодья. Пик горы местные жители называют Агри-Даги, что означает гора страданий. Он возвышается над равниной реки Араке и выглядит как нечто неземное по сравнению с суровым ландшафтом.

Большой Каскад в Ереване

Ереван, ул. Таманяна

Сегодняшний Ереван просто не представляется без главной его достопримечательности — Каскада. Это систематически упорядоченные и художественно оформленные лестницы, скульптуры, фонтаны, цветники на склонах Канакерских холмов, которые в целом представляют собой монументальное сооружение.

Крепость Эребуни

 Ереван, холм Арин-Берд

В 782 г. до н. э. Аргишти I, царь Ванского царства, решил создать на Красном холме крепость Эребуни как стратегический объект для закрепления урартов в Араратской долине, оставив дату основания города на стеле из камня.

Монастырский комплекс Нораванк

Ехегнадзор, Нораванк

Монастырский комплекс Нораванк — жемчужина армянской религиозной архитектуры. Расположенный в 120 км от Еревана, он привлекает туристов церквями 13 века на фоне неземных пейзажей — отвесных красных скал ущелья реки Арпа.

Монастырь Гегардаванк

Котайкская обл., ущелье реки Гохт

Монастырский комплекс Гегард (Гехард) имеет старинное название Айриванк — «пещерный монастырь». Первые постройки этого монастыря были возведены еще в 4 веке до н.э. Название Гегардаванк переводится как «Монастырь копья»: по легенде, здесь хранилось копье, которым был пронзен Христос, когда был распят на кресте. Наконечник копья хранится в музее Эчмиадзина.

Монастырь Санаин

Алаверди, дер. Санаин

В Санаине находится целый ансамбль памятников, которые имеют большое значение для культуры не только Армении, но и всего Востока. В течение 4 веков зодчие последовательно возводили местные архитектурные памятники: церкви Сурб Аствацацин (ставшей центром ансамбля), Амена-пркич, здание Академии и галереи, книгохранилище и колокольню.

Монастырь Татев

Сюникская обл., дер. Татев

В 30 км от Гориса, в самом сердце Сюникского района Армении, располагается один из самых крупных храмовых комплексов страны — Татевский монастырь или попросту Татев. Летописи гласят, что в прежние века правый берег реки Воротан занимало языческое капище.

Монумент «Мать-Армения»

Ереван, ул. Азатутюн, 2

В самом центре Еревана над городом возвышается монумент «Мать-Армения». Памятник в 54 метра, выполненный из меди, призван увековечить подвиг народа Армении в Великой Отечественной войне. Традиционно в образе Родины выступает женщина. Сила, мощь и победа символизируются памятником «Мать-Армении».

Музей Сергея Параджанова

Ереван, ул. Дзорагюх, 15/16

Даже не знакомым с творчеством режиссера Сергея Параджанова будет увлекательно и познавательно посетить музей, посвященный этому незаурядному талантливому человеку в столице Армении Ереване. Параджанов — выдающийся авангардный режиссер, прославивший Армению, привнеся много нового в кино.

Поющие фонтаны Еревана

Ереван, пл. Республики

В столице Армении Ереван, прекрасном солнечном городе, дарящем искренние улыбки и яркие эмоции от видов на библейскую гору Арарат, контрастных сочетаний современных сооружений со старыми уютными двориками, вкуснейшей кухни, замечательного климата, доброжелательных гостеприимных ереванцев…

Севан

Гехаркуникская обл., озеро Севан

Севан, самое большое озеро Кавказа, находится на востоке Армении на высоте 1900 метров. Здесь находится природный национальный парк с четырьмя заповедниками и десятью заказниками.на берегах озера можно увидеть древние памятники страны: остатки государства Урарту, руины циклопической крепости, датированной 3-м веком до н.э., монастырь Севанаванк постройки 9 в. н.э. и др.

Храм Звартноц

 Вагаршапат

В начале 20 века в 10 км от Еревана группа исследователей обнаружила развалины древнего храма, погребенного по самую крышу под слоем земли и песка. Раскопав строение и реконструировав его первоначальный облик, ученые пришли к выводу, что ранее на месте холма располагалось религиозное сооружение.

Церковь Св. Рипсиме

Армавирская обл., Вагаршапат, Месропа Маштоца, 85

Храм Сурб Рипсиме, сооруженный в 7 веке, стоит на въезде в город Вагаршапат и является частью Эчмиадзинского монастыря. Здесь покоятся мощи святой Рипсиме, которая, по преданию, не отреклась от христианской веры и была убита язычниками. Этот храм считается шедевром армянского зодчества и входит в список Всемирного наследия ЮНЕСКО.

самое-самоеюнеско

Эчмиадзинский кафедральный собор

Армавирская обл., Вагаршапат

Эчмиадзинский кафедральный собор (др.-арм. «Сошествие Единородного») — главный храм Армянской апостольской церкви. Его архитектурный комплекс занимает 80 тыс. кв. м: здесь находятся Кафедральный собор, резиденция Католикоса всех армян, Духовная семинария и другие достопримечательности. Собор был построен в 4 веке и является древнейшим храмом страны.

Языческий храм в Гарни

Котайкская обл., дер. Гарни

Языческий храм в Гарни — самый известный памятник эпохи язычества и эллинизма. Он был сооружен в эллинском стиле в 1 веке армянским царём Трдатом I и посвящен богу Солнца Митре. В орнаменты отделки введены местные мотивы: виноград, гранат, листья орешника, цветы. Храм остался цел даже несмотря на принятие Арменией христианства в 301 году.

Амалир

Ереван, Кентрон

Амалир — один из крупнейших в Ереване спортивно-концертных комплексов. Он был построен в 1983 г. на холме Цицернакаберд группой армянских архитекторов. Через полтора года после открытия здание было уничтожено пожаром и восстановлено в первозданном виде только к 1987 г.

Английский парк Еревана

Ереван, ул. Итальянская

Английский парк — один из старейших парков в Ереване. Он был заложен еще в 1860- гг., но тогда был частью Городского парка, который простирался до улицы Абовяна (раньше она называлась Берди похоц — «Крепостная» в переводе с армянского).

Армянский театр оперы и балета

Ереван, ул. Туманяна 54

Армянский театр оперы и балета им. Спендиарова — центральное место не только на географической, но и на музыкальной карте Еревана. Подмостки этого основанного в 1933 г. «храма искусств» первые в СССР приняли мюзикл «Вестсайдская история», оперы «Царь Эдип» и «Консул».

Винный завод «Арени»

 Вайоцдзорская обл., дер. Арени

В 120 км от Еревана, на левом берегу р. Арпа Вайоц-Дзорского марза Армении, раскинулось крохотное село Арени — объект паломничества ценителей марочных вин и уникальных памятников архитектуры. ачиная с 2009 г. в поселке ежегодно проводится международный винный фестиваль.

Дом-музей Арама Хачатуряна

Ереван, ул. Зарубян, 3

Армения, подобно волшебной шкатулке со сказочными богатствами, полна всяческих чудес и интересностей. Просто нужно приоткрыть ее, и она с удовольствием представит всем желающим свои сокровища. Одна из таких драгоценных жемчужин — дом-музей Арама Хачатуряна.

Արամ Մանուկյան

Արամ Մանուկյանը (Արամ փաշա) հայ ազգային-ազատագրական շարժման նվիրյալներից է, XX դարի սկզբի ազգային-քաղաքական ու պետական, Հայաստանի առաջին հանրապետության հիմնադիր գործիչներից, ՀՀԴ կուսակցության անդամ:

Արամ Մանուկյանը (հեղափոխական անունն է 1904 թ-ից, իսկական անուն-ազգանունը՝ Սարգիս Հովհաննիսյան) սովորել է Շուշիի թեմական դպրոցում, 1901 թ-ին ավարտել է Երևանի թեմական դպրոցը: 1901–03 թթ-ին կուսակցության հանձնարարությամբ աշխատել է Բաքվում, Գանձակում, Թիֆլիսում, Ալեքսանդրապոլում: 1903 թ-ին Կարսից զենք, զինամթերք և կամավորական խմբեր է փոխադրել Արևմտյան Հայաստան: 1904–08 թթ-ին գործել է Վանում, ապա Օրդու քաղաքում զբաղվել ուսուցչությամբ, այնուհետև 2 տարի ապրել է Ժնևում: 1910 թ-ին վերադարձել է Վան, դարձել Վասպուրականի հայության ամենաճանաչված գործիչներից: Եղել է 1915 թ-ի Վանի ինքնապաշտպանության (ապրիլ-մայիս) կազմակերպիչներից ու ղեկավարներից, որի հաղթական ավարտից հետո ռուսական հրամանատարությունը նրան նշանակել է Վասպուրականի նահանգապետ (նահանգապետությունը գոյատևել է 70 օր): Հուլիսի 2-ին ռուսական զորքերի անակնկալ նահանջից հետո կազմակերպել է Վասպուրականի հայության գաղթը Արևելյան Հայաստան:

1916–17 թթ-ին Մանուկյանը եղել է Թիֆլիսի Ազգային բյուրոյի անդամ. զբաղվել է հիմնականում արևմտահայ գաղթականության հարցերով: Մեծապես նպաստել է 1917 թ-ի մայիսի 2–11-ը Երևանում Արևմտահայերի 1-ին համագումարի կազմակերպմանը: 1917 թ-ին, որպես Հայոց ազգային խորհրդի լիազոր-ներկայացուցիչ, Թիֆլիսից ժամանել է Երևան, գլխավորել նորաստեղծ Հատուկ կոմիտեն, որն օժտված էր լայն լիազորություններով, իսկ 1918 թ-ի մարտին Երևանի տարբեր խավերի ներկայացուցիչների ժողովում ընտրվել է դիկտատոր (արտակարգ լիազորություններ ունեցող պաշտոնատար անձ): Նա բազմաթիվ կոչերով և ուղերձներով դիմել է հայ ժողովրդին՝ կազմակերպված պայքար մղելու, սեփական ուժերին վստահելու, թուրքական հարձակումներից երկրի պաշտպանությունը նախապատրաստելու համար:

Կառավարության դերը կատարել է Մանուկյանի ջանքերով ստեղծված կառավարման վարիչների մարմինը, որի նախագահը և զինվորական գործերի վարիչն ինքն էր:

Մանուկյանը Սարդարապատի և Բաշ Ապարանի ճակատամարտերի (1918 թ., մայիս) ժամանակ ապահովել է հայկական բանակի թիկունքի անվտանգությունը: 1918 թ-ի մայիսի 28-ին Հայաստանի Հանրապետության հռչակումից հետո ղեկավարել է երկիրը՝ մինչև Թիֆլիսում ստեղծված Հայաստանի կառավարության ժամանումը (հուլիսի 23-ին) Երևան: Մանուկյանը Հայաստանի առաջին հանրապետության փաստացի հիմնադիրն է: Նա նոր կառավարության մեջ ստանձնել է ներքին գործերի նախարարի պաշտոնը, որի իրավասության տակ էին նաև լուսավորության, հաղորդակցության, պարենավորման ու խնամատարության ոլորտները, տեղական իշխանությունների ձևավորումը: Մանուկյանը մեծ ջանքեր է գործադրել հանրապետությունում պարենային ճգնաժամը մեղմելու, գրագրությունների լեզուն հայացնելու, հարյուրհազարավոր փախստականների և որբերի կացությունը հնարավորինս բարելավելու համար: Նրա անմիջական մասնակցությամբ երկիրը ձերբազատվել է հայոց պետականության նկատմամբ թշնամաբար տրամադրված մահմեդականներից:

Մանուկյանը մահացել է բծավոր տիֆից:

Արամ Մանուկյանի մասին գրվել են գրքեր, հյուսվել երգեր, նրա անունով կոչվել են փողոցներ Երևանում և ՀՀ այլ բնակավայրերում, կիսանդրին կանգնեցվել է մայրաքաղաքում (2009 թ.):

«Մենակ ենք և պետք է ապավինենք միայն մեր ուժերին՝ թե՜ ճակատը պաշտպանելու և թե՜ երկրի ներսում կարգ հաստատելու»:

Արամ Մանուկյան

Աղբյուրը՝https://www.encyclopedia.am/pages.php?bId=1&hId=1344

Սարդարապատ, Բաշ – Ապարան, Ղարաքիլիսա մարտերը

1918 թ. մայիսին թուրքական զորքերը ներխուժեցին Արևելյան Հայաստան, մայիսի 15-ին գրավեցին Ալեքսանդրապոլը, մայիսի 21-ին Սարդարապատ գյուղն ու կայարանը: Մարտերը ընթանում էին 3 ուղղություններով` Սարդարապատ, Բաշ – Ապարան, Ղարաքիլիսա: Մայիսի 22-ին սկսվեց Սարդարապատի ճակատամարտը: Հայրենիքի և Երևանի պաշտպանության համար ոտքի ելավ ամբողջ հայ ժողովուրդը:

Մայիսի 22 – 26-ը Սարդարապատի ճակատամարտում 15 հազարանոց թուրքական զորքը նահանջեց Ալեքսանդրապոլ: Մայիսի 23 – 27-ին պարտություն կրեց Բաշ-Ապարանում, մայիսի 24 – 28-ին՝ Ղարաքիլիսայում:

Մայիսյան հաղթանակը հնարավորություն տվեց տևական ընդմիջումից հետո վերականգնել հայոց պետականությունը: 1918 թ. հունիսի 4-ին Բաթումում կնքված հայ-թուրքական հաշտության պայմանագրով Թուրքիան ճանաչեց Հայաստանի անկախությունը:

1918 թ. մայիսի 28-ին Թիֆլիսում Հայոց Ազգային խորհուրդն իրեն հայտարարեց Հայաստանի գավառների գերագույն և միակ իշխանությունը: Կազմավորվեց Հայաստանի Հանրապետության խորհրդարանը և կառավարությունը, վարչապետ նշանակվեց Հովհաննես Քաջազնունին, մայրաքաղաք հռչակվեց Երևանը: Հանրապետությունն իր գոյության երկուսուկես տարվա ընթացքում ունեցավ խորհրդարանի երկու կազմ և չորս կառավարություն:

1919 թ. ընտրություններով ձևավորվեցին տեղական կառավարման մարմինները: Զինված ուժերը վերակազմվեցին ռուսական բանակի օրինակով: Ընդունվեց օրենք հայերենը պետական լեզու ճանաչելու մասին: Հաստատվեցին պետական խորհրդանիշները` դրոշը, զինանշանը, օրհներգը, սահմանվեցին պետական ու ազգային-կրոնական տոները:

Աղբյուր՝ https://historymuseum.am/map_content_type/%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6-%D5%B0%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A5%D6%80-1918-%D5%A9-%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D5%A1/

Tasks

1.There’s too much smoke in here; I can’t breathe.

2. I don’t earn enough money to buy that car.

3. My manager says that I play  well enough to win the competition.

4. I know I talk too much. I should talk less.

5. I don’t think the door is wide enough to get the sofa into the room.

6. Too much money can be bad for football players who are still in their 20s.

7. I ate too many cakes and felt sick later.

8. I can’t drink this milk. It’s too hot.

9. I think I’ve eaten too much. I don’t feel very well.

10. There weren’t enough people to play a match, so everybody went home.

1. You work _____; you need a holiday.

a. too much

b. too many

c.too

2. My parents got angry because my marks weren’t _____.

a. enough good

b. good enough

c. too much good

3. I can’t help you. I have _____ problems right now.

a. too much

b. too

c. too many

4. He didn’t accept my project because he said it wasn’t _____.

a. too much good

b. enough good

c. good enough

5. This house is _____ small; we need a bigger one.

a. too

b. too much

c. enough

1.There were  too many people at the concert and we couldn’t see anything.

2. I’ll talk to you later; I’m  too busy now.

3. You aren’t well enough to go to work. You should stay home.

4. You are  too nice. You must learn to say ‘no’ to people who ask you for favours.

5. You spend  too much time at the computer. You should play outside more often.

6. You look exhausted. I think you work  too hard.

7. You can’t run 10 miles. You aren’t fit enough; you need more training.

8. Please, don’t put  too much sugar in my coffee; I don’t like it too sweet.

9. I don’t like people who ask too many questions.

10. We don’t have enough time to have another coffee; we need to leave now

Читаем ,обсуждаем.

Факты и теории о происхождении человека

Официально существуют две основные теории происхождения человека – религиознаЧя, согласно которой нас сотворил Бог по своему образу и подобию, и теория Дарвина, предполагающая, что мы произошли от обезьяны. Однако в последнее время обе гипотезы всё чаще подвергаются сомнению, так как, по мнению многих, не выдерживают никакой критики. Но если божественная воля и обезьяны не принимали участия в нашем появлении, то почему и благодаря чему мы всё-таки существуем? Собственное мнение на этот счёт имеют скептики, мечтатели, приверженцы альтернативной истории и даже некоторые ученые.

Теории

Версия с пришельцами  – одна из самых старых альтернативных версий, имеющая множество вариаций на любой вкус, начиная от «они создали нас, чтобы развеять свою бесконечную скуку» и заканчивая «мы – бракованная версия высшего разума». Кроме того, существует предположение, что пришельцы совершили на Земле вынужденную посадку, и мы – лишь их потомки. Но в целом все вариации сводятся к тому, что человек – плод труда какой-то внеземной цивилизации.

Матрица и ей подобное. Тут всё ещё интереснее. Одни – очевидно не без влияния одноименного фильма – предполагают, что наш мир ненастоящий. Другие считают, что вся существующая физическая реальность, включая наше тело, – лишь своеобразная «площадка для игр», созданная нами же для получения дополнительного жизненного опыта и навыков. На самом же деле мы – либо бестелесные энергетические сущности, либо просто выглядим совсем иначе.

Акватическая теория, по данным некоторых источников, предложена биологом Алистером Харди. В основе теории лежит гипотеза Дарвина, однако отличие человека от других приматов в данном случае обосновывается тем, что одним из наших предков был гидропитек (обезьяна-амфибия), который вёл водный образ жизни.

Потомки рукокрылых. Говорят, что когда-то на Земле жили существа, сочетающие в себе черты человека и птицы, похожие на гарпий из древних мифов. Как конкретно они эволюционировали в человека – неизвестно. Заметим здесь, что зафиксированы свидетельства очевидцев, утверждающих, что полулюди-полуптицы до сих пор существуют.

Андрогины. Существует старинная греческая легенда о том, как первоначально боги сотворили расу людей, имевших и мужские, и женские признаки. Но эти создания были слишком сильны и посягали на власть богов. Тогда Зевс решил разрезать андрогинов надвое, чтобы ослабить их. Согласно преданию, теперь мы обречены на то, чтобы всю жизнь искать свою «вторую половинку», что, кстати, недалеко от истины.

 Люди-гиганты. Мысль о том, что наши предки были великанами, высказывалась давно.  Есть легенда, согласно которой раньше ангелы спускались на землю, брали себе человеческих дочерей, и от таких связей появилось племя гигантов. Ну а со временем их потомки измельчали и стали похожи на современного человека.

Необычные находки

– Несколько десятилетий назад бельгийский ученый Фридрих Мейснер раскопал в пустыне Гоби человеческие черепа, увенчанные рогами. Сначала его обвинили в подлоге, однако в ходе исследований следов спайки между рогами и черепом обнаружено не было.

– На раскопках Хасаотского могильника в Кисловодске был найден странный вытянутый череп. Такие же черепа много раз обнаруживали по всему миру. Предполагается, что форму таких голов изменяли искусственно. Но вот для чего? Ответа пока нет.

– Среди печатей, принадлежавших цивилизации шумеров, неоднократно находили изображения летающих объектов, людей-птиц и даже солнечной системы. Последнее тем более удивительно, ведь телескопы изобретены сравнительно недавно!

Повторяем виды глаголов« Русский без границ», часть 2(стр 124, 126)

Упражнение 1

Используя приставки, образовать от глаголов несовершенного вида глаголы совершенного вида: верить(н.в.)- поверить(с.в.) .

Чувствовать ,ужинать, делить, вязать, прятать ,возить, шить, стараться, таять, верить, видеть, делать, шутить ,чертить ,тонуть ,гасить, учиться ,брать, пугаться, мучить, помнить, желать, готовить.

Почувствовать, поужинать, поделить, связать, спрятать, свозить, сшить, постараться, оттаять, поверить, увидеть, сделать, пошутить, начертить, утонуть, научиться, угасить, научиться, убрать, испугаться,помучить, вспомнить, пожелать, приготовить.

Упражнения 2

От глаголов совершенного вида с помощью суффиксов образовать глаголы несовершенного вида :успеть (с.в.) –успевать(н.в.).

Открыть, доказать, выдержать ,воспитать, взвесить, учесть, указать, спросить ,достать, вытолкнуть.

Открыть-открывать, доказать-доказывать, выдержать-выдерживать ,воспитать-воспитывать, взвесить-взвешивать, учесть-учитывать, указать-указывать, спросить-спрашивать , достать-доставать, вытолкнуть-вытолкивать.