09.12.03

Урок 2

Домашнее задание:

Упражнение. Определите род существительных.

Задание

1. Выберите существительные среднего рода.

Мороз, морозище, чудище, село, степь, добро, акварель, пальтишко, домишко.

Mорозище, чудище, село, добро, пальтишко, домишко.

2. Выберите существительные мужского рода.

Молодой тюлень, красивая бабочка, тонкий тюль, белое облако, ромашковый ша пунь, тёплое одеяло, белый рояль.

Молодой тюлень, тонкий тюль, ромашковый ша пунь, белый рояль.

3. Выберите существительные женского рода.

Мышь, камыш, лебедь, лошадь, тушь, ущелье, бандероль, повидло, часы, мозоль, облако, очки, шампунь, ромашка, письмо, ножницы.

Мышь, лошадь, мозоль, ромашка.

4. Определите род существительных.

Жена, дитя, книга, бедняга, сирота, злюка, время, дедушка, вояка, косуля, слониха, жаба, акула, тихоня, стремя, мачеха, Бетси, буржуа, имя, семя, существо, домишко, пальто, ничтожество, какао, кофе, окно, божество, животное, страшилище, брюки, сирокко, депо, портье, конферансье, гусь, ножницы, гусак, гусыня, родитель, врач, директор, письмо, подмастерье, лошадь, конь, голосище, кость, гость, нож, дрожь, такси, вилы, авеню, рояль, шампунь, диагональ, тюль, вуаль, жалюзи, макароны, ясли, толки, нападки, носилки, часы, тряпьё, зверьё, мёд, фарфор, бархат, конопля, деньги, сутки, каникулы, похороны, сластёна, неженка, заводила, умница, гуляка, плакса, домина, гостиная, столовая, ванная, горничная, мороженое, жаркое, сани.

жена – ж.р.

дитя – с.р.

книга – ж.р.

бедняга – ж.р.

сирота – ж.р.

злюка – ж.р.

время – с.р.

дедушка – ж.р.

вояка – ж.р.

косуля – ж.р.

слониха – ж.р.

жаба – ж.р.

акула – ж.р.

тихоня – ж.р.

стремя – ж.р.

мачеха – ж.р.

Бетси – ж.р.

буржуа – ж.р.

имя – с.р.

семя – ж.р.

существо – с.р.

домишко – с.р.

пальто – с.р.

ничтожество – с.р.

какао – с.р.

кофе – м.р.

окно – с.р.

божество – с.р.

животное – с.р.

страшилище – с.р.

брюки – м.ч.

сирокко – с.р.

депо – с.р.

портье – с.р.

конферансье – с.р.

гусь – м.р.

ножницы – м.ч.

гусак – м.р.

гусыня – ж.р.

родитель – м.р.

врач – м.р.

директор – м.р.

письмо – с.р.

подмастерье – с.р.

лошадь – ж.р.

конь – м.р.

голосище – с.р.

кость – ж.р.

гость – м.р.

нож – м.р.

дрожь – м.р.

такси – с.р.

вилы – м.ч.

авеню – с.р.

рояль – м.р.

шампунь – м.р.

диагональ – ж.р.

тюль – м.р.

вуаль – ж.р.

жалюзи – м.ч.

макароны – м.ч.

ясли – м.ч.

толки – м.ч.

нападки – м.ч.

носилки – м.ч.

часы – м.ч.

тряпьё – с.р.

зверьё – с.р.

мёд – м.р.

фарфор – м.р.

бархат – м.р.

конопля – ж.р.

деньги – м.ч.

сутки – м.ч.

каникулы – м.ч.

похороны – м.ч.

сластёна – ж.р.

неженка – ж.р.

заводила – ж.р.

умница – ж.р.

гуляка – ж.р.

плакса – ж.р.

домина – ж.р.

гостиная – ж.р.

столовая – ж.р.

ванная – ж.р.

горничная – ж.р.

мороженое – с.р.

жаркое – с.р.

сани – м.ч.

Прочитать текст, правильно употребляя числительные

1.Казаки селились по берегам рек. Екатериноград основан на берегу реки Кубань. Тимашевск расположен на берегах реки Кирпили.

Река Кубань берет начало у подножия горы Эльбрус. Сначала она впадала в Черное море, пока в 1919 году местные жители не прорыли канал от Кубани к Ахтанизовскому и Курчанскому лиманам с целью их опреснения и вся масса воды не пробила новое русло. С тех пор воды Кубани впадают в Азовское море. Длина реки – 870 километров. Кубань принимает около 14 тысяч притоков, более 10 тысяч из них протекают по территории края. На реке Кубань наблюдаются ежегодные паводки. Наиболее сильные были в 1795, 1817, 1845, 1931, 1932, 1954, 1956 годах.

Кирпили берет начало в 7 километрах от станицы Ладожской. Она впадает в Каспийский лиман в 10 километрах от станицы Степной. Длина реки – 202 километра, площадь бассейна – 3431 километр.

2.22 августа 1880 года а Петербурге появился первый трамвай. Но только в 1892 году в Киеве началось трамвайное движение. Длина первой ветки была 1,6 километра. Первый метрополитен в России был открыт в Москве 15мая 1935 года. Протяженность первой линии была 11, 6 километра, и она имела 13 станций.

Домашнее задание

Упражнения:

1.Составьте словосочетания числительных, ОБА, ОБЕ со следующими словами в формах именительного и дательного падежей.

Образец: Оба сына; обоим сыновьям.

Дерево, дорога, дочь, вещь, постель, ведро, бланк, вакансия, директор, подпись, докладная записка, заявление, предложение, лицо.

оба дерева — обоим деревьям

обе дороги — обеим дорогам

обе дочери — обеим дочерям

обе вещи — обеим вещам

обе постели, — обеим постелям

оба ведра — обоим вёдрам

оба бланка — обоим бланкам

обе вакансии — обеим вакансиям

оба директора — обоим директорам

обе подписи — обеим подписям

обе докладные записки — обеим докладным запискам

оба заявления — обоим заявлениям

оба предложения — обоим предложениям

оба лица — обоим лицам

2. Правильно образуйте окончания числительных и согласующихся ними существительных(написать числа словами).

В диссертации имеется приложение с шестьюдесятью пятью схемамию

2. В библиотеке не хватает девяти книг.

3. В новом поселке в в пятистах домах работают печи на природном газе.

4. В Антарктиду доставили самолетом двадцать четыре полярникаю

5. Техникум выпустил пятьдесят два молодых специалиста.

3. О том, что числительные часто употребляются в образной речи, говорит множество пословиц, поговорок и загадок. Игра «Продолжи!».

1) Одна голова хорошо, а две лучше

2) Семь раз отмерь –  один раз отрежь

3) Не имей сто рублей, а имей сто друзей

4. Прочитайте фразеологизмы с числительными. Попробуйте объяснить, что они обозначают .

1.От горшка два вершка. — небольшого роста человек

2.Как две капли воды. — похожие друг на друга

3.Два сапога – пара. — похожих друг на друга во многом

5. Какие вы еще знаете фразеологизмы с числительными? Запишите их.

Палка о двух концах

От горшка два вершка

Сидеть между двух стульев

Погнаться за двумя зайцами

Между двух огней

Как дважды два

Два сапога пара

Ни два ни полтора

Ованес Тадевосович Туманян

19 февраля 1869 года родился гений армянской литературы — писатель, поэт и общественный деятель Ованес Тадевосович Туманян.Родился он в живописном селе Дсех . Ованесу пришлось отдалиться от этого райского сада, чтобы отправиться на учебу: сначала в Степанаван, а затем в Тбилиси.Здесь проходит почти вся его жизнь.В своих работах писатель изобличает низкие поступки, отрицательные черты характера и возвышает то, что ценно — любовь, добро, уважение, смелость. А также почитание рода и сбережение национальной сути, что очень важно для сохранения идентичности народа в условиях трагичной армянской истории прошедших столетий. 

Ценности, исповедуемые Ованесом Туманяном, приподнимают значение его личности, делают его шире и выше определенной нации. Он был большим и прозорливым патриотом.Феномен писателя ещё и в том, что спустя годы его произведения не теряют актуальности и остаются востребованными у молодого поколения. 

Туманян стирает временные и языковые границы и «говорит» с читателями на сорока языках мира, на которые переведены его произведения. На протяжении всей творческой жизни Туманян писал статьи, посвященные русской литературе, следил за литературными течениями в ней. Он проникается как западным, так и восточным фольклором. В ереванском Доме-музее Туманяна, где сегодня хранятся его библиотека и часть рукописей, можно оценить диапазон его чтения и частично ознакомиться с документальными источниками, использование которых поэт считал необходимым для написания собственных прозаических и поэтических произведений.

Переводы Туманяна из русской поэзии (Жуковский, Пушкин, Лермонтов, Некрасов, Надсон и др.) отличаются мастерством и тонкостью восприятия первоисточника. Переводы Туманяна раскрыли армянскому читателю роскошный мир русской поэзии, расширили рамки национальной литературы, обогатив ее замечательными образцами, ставшими неотъемлемой частью родной литературы. И так, рассмотрим один из его переводов.

Прочтать стихотворение А.С. Пушкина,которую Туманян замечательно перевел на армянский язык.

ЗИМНИЙ ВЕЧЕР

Буря мглою небо кроет,

Вихри снежные крутя;

То, как зверь, она завоет,

То заплачет, как дитя,

То по кровле обветшалой

Вдруг соломой зашумит,

То, как путник запоздалый,

К нам в окошко застучит.

Наша ветхая лачужка

И печальна и темна.

Что же ты, моя старушка,

Приумолкла у окна?

Или бури завываньем

Ты, мой друг, утомлена,

Или дремлешь под жужжаньем

Своего веретена?

Выпьем, добрая подружка

Бедной юности моей,

Выпьем с горя; где же кружка?

Сердцу будет веселей.

Спой мне песню, как синица

Тихо за морем жила;

Спой мне песню, как девица

За водой поутру шла.

 Буря мглою небо кроет,

Вихри снежные крутя;

То, как зверь, она завоет,

То заплачет, как дитя.

Выпьем, добрая подружка

Бедной юности моей,

Выпьем с горя; где же кружка?

Сердцу будет веселей.

1825 А.С. Пушкин

ՁՄԵՌՎԱ ԻՐԻԿՈՒՆԸ

Հողմը մեգով երկինքն առնում,

Գալարում է բուքը ձյան,

Մին՝ մանկան պես լաց է լինում,

Մին՝ ոռնում է զերթ գազան.

Մին՝ վայրենի սուլում պես-պես,

Աղմըկում է տանիքում,

Մին՝ ուշացած ճամփորդ, ասես,

Լուսամուտն է նա թակում։

Մեր խըրճիթը աղքատ ու հին,

Ե՛վ մըթին է, և՛ տըխուր.

— Ի՞նչ ես նըստել պատի տակին,

Իմ պառավըս, էդպես լուռ։

Հոգնե՞լ ես դու փոթորիկի

Ոռնոցներից խելագար,

Թե՞ նիրհում ես քո իլիկի

Բըզզոցի տակ միալար։

Արի խըմենք, բարի ընկեր

Իմ սև, ջահել օրերի,

Խըմենք դարդից, բաժակըդ բե՛ր,

Սիրտներըս բաց կըլինի։

Երգի՛ր, ո՞նց էր ապրում խաղաղ

Հավքը ծովի էն ափին,

Երգի՛ր, ո՞նց էր աղջիկը վաղ

Ջուրը գնում մինչ արփին։

Հողմը մեգով երկինքն առնում,

Գալարում է բուքը ձյան,

Մին՝ մանկան պես լաց է լինում,

Մին՝ ոռնում է զերթ գազան։

— Արի խմենք, բարի ընկեր

Իմ սև՜, ջահել օրերի,

Խըմենք դարդից, բաժակըդ բեր,

Սիրտներըս բաց կըլինի։

История создания

История создания «Зимнего вечера» связана с ссылкой поэта в Михайловское. В 1824 г. Александр Сергеевич возвратился на Родину из южной ссылки, однако ему не позволили быстро вернуться к светской жизни, отправив в родовое имение. Надзор за поэтом лег на плечи его отца, поэтому Александр Сергеевич «убегал из дому» и подолгу гостил в имениях соседей. В родном доме он чувствовал себя неуютно, ведь Сергей Львович пытался отправить сына в тюрьму.

Осенью 1825 г. семья поэта переехала в Москву, а Александр Сергеевич в этом году зимовал в Михайловском, практически не выезжая. Вместе с молодым человеком осталась няня Арина Родионовна. Зимой 1825 г. появилась рукопись анализируемого стихотворения, в котором отчетливо проявились автобиографические мотивы.

Главная тема стихотворения

Основная тема произведения – это противостояние поэта внешнему миру. В образе бури автор подразумевает давление со стороны окружающих: отца, который следит за перепиской сына, невозможность общения с друзьями из-за запрета выезжать за пределы поместья. Борцом с несправедливостью является тонкая и чувственная душа поэта, которую не могут сломать никакие «силы природы». После того, когда поместье покидают родные Пушкина, он ощущает некую свободу, что заставило написать поэта данное стихотворение.

С первых строк можно понять и ощутить настроение поэта, почувствовать накал эмоций, которые переполняли душу поэта. Единственной надеждой и опорой на протяжении многих лет является для поэта его преданная «старушка» — няня Арина Родионовна. Она остается с воспитанником в поместье даже после того, когда из него уехала вся семья Пушкиных. В стихотворении автор обращается к старушке с добрыми словами и трепетом. Он ощущает ее поддержку, заботу и любовь. Поэт обращается к своей няне со словами: «Выпьем, добрая подружка!» Он пытается найти умиротворение и покой в душе, чтобы в сердце стало немного легче. А песня няни станет душевной отрадой для автора, что поможет отвлечь его от житейских бед.

Метафоры – «подружка бедной юности моей», «сердцу будет веселей».

Эпитеты – «кровля обветшалая», «путник запоздалый», «ветхая лачужка и печальна, и темна»,  «добрая подружка».

Сравнения – «то, как зверь, она завоет, то заплачет, как дитя» «как путник запоздалый к нам в окошко застучит».

Տրված բառազույգերում ընդգծված արմատները համեմատի՛ր և գրի՛ր, թե ի՞նչ փոփոխոթյուն է կատարվել:

Օրինակ՝

տպագիր, գրաճանաչ — ի-ն դարձել է ը:

Հայրենասեր, սիրալիր-ե-ի

Սպառազեն, զինավառ-ե-ի

Անիղձ, ըղձալի- ի-ը

Լայնասիրտ, սրտագին- ի-գաղտնավանկ ը

Մեծատուն, տնական- ու-գաղտնավանկ ը

Բազմագույն, գունագեղ- ույ-ու

Հետախույզ, հետախուզել- ույ-ու

2․ Գրի՛ր, թե ընդգծված արմատների մեջ ինչ փոփոխություն է կատարվել (փոփոխությունը տեսանելի դարձնելու համար բառը վանկատի՛ր):

Օրինակ՝

կես — կիսատ (կի-սատ) – ե-ն դարձել է ի:

Թիվ-թվանշան(թըվա-նը-շան)-ի-նդարձնելէ ը:

Անասուն — անասնապահ (ու-ն դուրս է ընկել, սղվել է):

Տեր -(տի-րա-նալ) տիրանալ-ե-ի

էջ-(իջ-նել) իջնել, է-ի

ինձ-(ընձ-ուղտ) ընձուղտ, ի-ը

գիծ — (գը-ծել) գծել, ի- գաղտնավանկ ը

աղավնի –(ա-ղավ-նյակ) աղավնյակ-ի-յա

կաղնի — (կաղ-նուտ) կաղնուտ, ի-ու

հուր — (հրե-ղեն) հրեղեղեն, ու-գաղտնավանկ ը

հիսուն — (հիս-նա-մյա) հիսնամյա, ու-սղվել է

առու — (առ-վակ) առվակ, ու- սղվել է

աստղ —-աս-տղա-յին աստղային հնչյունափոխություն տեղի չի ունեցել

3.Գրի՛ր, թե ընդգծված արմատների մեջ ի՞նչ փոփոխություն է կատարվել:

Օրինակ՝

վայրկյան — վայրկենական — յա-ն դարձել է ե:

Ձյուն — ձնհալ – յու-ն դարձել է ը:

Մատյան —մատենիկ

յա-ն դարձել է ե

սառույց —սառցահատ

ույ-ը սղվել է

կառույց — կառուցել

կույտ — կուտակել:

ույ-ը դարձել է ու

4. Տեքստը փոխադրի՛ր՝  անուղղակի խոսքերն  ուղղակի դարձնելով:

Բռնցքամարտի չեմպիոն, համաշխարհային հռչակի տեր Մուրը ջազային նվագախմբի տնօրեն ընկերոջից մի մեծ գումար փող առավ: Նա ընկերոջը հարցրեց, թե ի՛նչ երաշխավորագիր տա նրան: Վերջինս պատասխանեց, թե ուզում է, որ նա իր նվագախմբի անդամ դառնա: Մարզիկը շատ զարմացավ և ասաց, որ ինքը երաժշտական լսողություն չունի և ոչ մի գործիք չի նվագել երբևէ: Տնօրենը պատասխանեց, որ դա կարևոր չէ, դրա փոխարեն նա առողջ թոքեր ու շատ հայտնի անուն ունի:

Բռնցքամարտի չեմպիոն, համաշխարհային հռչակի տեր Մուրը ջազային նվագախմբի տնօրեն ընկերոջից մի մեծ գումար փող առավ: Նա ընկերոջը հարցրեց․

-Ի՞նչ երաշխավորագիր տամ ինձ։

Վերջինս պատասխանեց.

-Ուզում եմ, որ իմ նվագախմբի անդամ դառնաս։

Մարզիկը շատ զարմացավ և ասաց․

-Ես երաժշտական լսողություն չունեմ և ոչ մի գործիք չեմ նվագել երբևէ:

Տնօրենը պատասխանեց․

-Դա կարևոր չէ, դրա փոխարեն դու առողջ թոքեր և շատ հայտնի անուն ունես:

5.Ուրիշի ուղղակի խոսքերը դարձրո՛ւ անուղղակի և գրի՛ր, թե ընդգծված բառերից յուրաքանչյուրն ինչպե՞ս փոխեցիր:

Արագիլին հարցրին.

-Իմաստո՛ւն հավք, ինչո՞ւ ես անվերջ մի ոտի վրա կանգնում:

Գարնանը մոծակը դուրս եկավ ուղտի ականջից, ուղղեց թևիկներն ու տզզաց.

-Շնորհակալ եմ հյուրընկալության համար, բարեկա՛մ, մնաս բարով, ես գնում եմ:

Ուղտը վիզը ծռեց, մի կերպ տեսավ իր հետ խոսող մոծակին ու ասաց.

— Դու ո՞վ ես, քեզ չեմ ճանաչում:

Մոծակը թռավ առյուծի մոտ ու ձայն տվեց. -Ես քեզնից չեմ վախենում, է˜,  որովհետև դու ինձնից  ուժեղ չես:

Արագիլին հարցրին, թե  իմաստուն հավքը ինչո՞ւ է անվերջ մի ոտի վրա կանգնում:

Գարնանը մոծակը դուրս եկավ ուղտի ականջից, ուղղեց թևիկներն ու տզզաց, որ շնորհակալ է հյուրընկալության համար իր բարեկամին, և ասաց, որ ինքը գնում է:

Ուղտը վիզը ծռեց, մի կերպ տեսավ իր հետ խոսող մոծակին ու ասաց, թե նա ով է,  նրան չի ճանաչում: Մոծակը թռավ առյուծի մոտ ու ձայն տվեց, որ իրենից չի վախենում, որովհետև նա իրենից ուժեղ չէ:

Выражение «Устами младенца глаголет истина» не означает того, что младенец много знает и сообщает истину, которой все должны придерживаться.

Здесь речь идет о том, что маленькие дети не умеют лгать, изворачиваться. Они не знают, что не всегда и не везде можно говорить все, что знаешь. Взрослые часто недооценивают наблюдательность ребенка. Таким образом, он может рассказать посторонним людям все семейные секреты, все то, что тщательно скрывается от окружающих.

Фраза «Устами младенца глаголет истина» может использоваться в переносном значении и означает непосредственное, бесхитростное высказывание.

Выражение «Устами младенца глаголет истина» не означает того, что младенец много знает и сообщает истину, которой все должны придерживаться.

Здесь речь идет о том, что маленькие дети не умеют лгать, изворачиваться. Они не знают, что не всегда и не везде можно говорить все, что знаешь. Взрослые часто недооценивают наблюдательность ребенка. Таким образом, он может рассказать посторонним людям все семейные секреты, все то, что тщательно скрывается от окружающих.

Фраза «Устами младенца глаголет истина» может использоваться в переносном значении и означает непосредственное, бесхитростное высказывание.

Фразеологизмы

Слово «фразеология» происходит от двух греческих слов: phrasis – оборот речи и    logos – понятие, учение.Фразеологи́зм — устойчивое по составу и структуре, лексически неделимое и целостное по значению словосочетание  или предложение.Часто фразеологизм остаётся достоянием только одного языка. Фразеологизмы описываются в специальных фразеологических словарях. Фразеологизм употребляется как некоторое целое, не подлежащее дальнейшему разложению и обычно не допускающее внутри себя перестановки своих частей.

Например: кровь с молоком; бальзам на душу;глазом не моргнуть; девичья память; идти куда глаза глядят.

Кровь с молоком — о о румяном, здоровом человеке. Выражение из русского фольклора, где соединились народные представления о красоте цвета: красного как кровь и белого как молоко. На Руси издавна признаком красоты считались белое лицо и румянец на щеках, что было свидетельством хорошего здоровья.

Бальзам на душу — о чём-либо, что может успокоить тревогу

Глазом не моргнуть — вести себя спокойно

Девичья память — плохая, короткая память

Идти куда глаза глядят — идти в любое место, не зная куда идёшь

Фразеологизмы про греческих богов и титанов

Сизифов труд – бесполезные, повторяемые вновь и вновь усилия

Бог Зевс наказал Сизифа: в подземном царстве мертвых он должен был безостановочно вкатывать на гору тяжелый камень, который, почти достигнув вершины, сразу же катился обратно. Сизиф, царь Коринфа, поплатился за свое мошенничество. Ему удалось обмануть бога смерти Танатоса и бога Аида, владыку подземного царства мёртвых.

Ящик Пандоры — источник несчастий, бедствий

Кануть в Лету – бесследно исчезнуть, быть забытым навсегда

В греческой мифологии Лета — река забвения в подземном царстве. Души умерших пили из нее воду и забывали всю свою земную жизнь.

Панический страх – безотчетный, внезапный страх, охватывающий человека

Пан – бог лесов, покровитель охотников и пастухов. Согласно мифам, Пан способен наводить сильный безотчетный страх на людей, обращая их в бегство.

Петь дифирамбы — чрезмерно восхвалять, превозносить

Выражение возникло от названия хвалебных песен в честь бога вина Диониса, певшихся во время дионисийских шествий.

Объятия Морфея – сон со сновидениями

Морфей — бог сновидений, сын бога Гипноса.

Титанический труд – грандиозный труд

Титаны – божества, дети Урана (неба) и Геи (земли), шесть братьев и шесть сестёр-титанид, вступивших в брак между собой. Позднее их стали считать гигантами.

Десятая муза – новая область искусства

Золотой дождь – большое богатство, большие деньги

Данное выражение отсылает нас к мифу о Зевсе, пленившемуся красотой Данаи, дочери аргосского царя Акрисия и явившемуся к ней в виде золотого дождя, после чего у нее родился сын Персей.

Пуп земли – человек, считающий себя центром вселенной

По легенде, мраморный камень с названием «пуп земли» (Омфал), обозначавший центр мира, был проглочен Кроносом вместо его сына – младенца Зевса.

Олимпийское спокойствие – ничем не возмутимое спокойствие

Выражение возникло из представлений о величественности греческих богов, собирающихся на горе Олимп.

Находиться под эгидой — находиться под защитой

Эгида — щит Зевса, выкованный Гефестом, символ защиты богов. В середине щита находилась голова горгоны Медузы.

Век Астреи – золотой век, счастливая пора

Считается, что время нахождения на земле богини справедливости Астреи было счастливым для людей.

Золотой век — наилучший, счастливый период жизни, время благоденствия

Рог изобилия — неиссякаемый источник различных благ

.

Лопнуть от злости – испытать страдание от переполняющей тебя злости

По преданию, бог злословия и глупости Мом лопнул от злости, когда не смог найти в одной из греческих богинь ни одного недостатка.

Немало хорошо известных и порой кажущихся народными фразеологизмов восходят к библейским текстам.Конечно, некоторые из пришедших из Библии фразеологизмов постепенно становятся малоупотребимыми, так как молодежь перестает понимать их значение. Тем не менее, многие библейские фразеологизмы по-прежнему употребляются в речи. Рассмотрим некоторые из них:

Фразеологизмы из Ветхого завета

Аредовы веки – очень долго, века (жить)

Беден, как Иов – очень бедный человек

Вавилонское столпотворение – беспорядок; бурлящая толпа; неразбериха

Валаамова ослица — покорный человек, вдруг решившийся на протест

В костюме Адама / Евы — в голом виде, без всякой одежды

Вкушать от древа познания (добра и зла) – познавать, получать знания

Да не оскудеет рука дающего – призыв помогать нуждающимся

Земля обетованная – привлекательное место, куда мечтаешь попасть

Из одной глины (вылеплены) – одного и того же происхождения; похожие люди

Козел отпущения – вынужденный принимать на себя чужую вину

подарок

Не хлебом единым жив человек – духовные блага нужны человеку не менее, чем материальные

Не сотвори себе кумира — не поклоняйся слепо кому-либо или чему-либо

Соломоново решение – мудрое, неожиданное решение

Устами младенца глаголет истина – маленькие дети обычно не врут

Фразеологизмы из Нового завета

Агнец божий – олицетворение кротости, непорочности

Блудный сын – беспутный человек; раскаявшийся беспутный человек

Волк в овечьей шкуре – злой человек, притворяющийся безобидным; опасный лицемер

Дар божий — талант, прирожденная способность к чему-либо

Дерево познается по плоду — человек познается по делам его

Зарыть талант (в землю) — не развивать свой талант, растратить его на несущественное

Имеющий уши да слышит — кому нужно, тот услышит

Иудин поцелуй – подлое, лицемерное предательство

На ветер говорить / Бросать слова на ветер – обещать и не выполнять обещанного, говорить необдуманно

Не от мира сего – погруженный в мечтания, блаженный, странный

Нести свой крест — мужественно переносить невзгоды судьбы

Свет во тьме – появление прогрессивных идей и личностей в период кризиса или упадка

Упражнения:

1.Заменить данные фразеологические сочетания одним  словом и записать это слово, составить предложение с одним из фразеологизмов:

1)свернить голову-угрожать

2) белая ворона-выделяться

3)вгонять в краску-смущать

4)делать из мухи слона-преувеличивать

5) залечь на дно-скрыться

6) мозолить глаза-мешать

7 ) как две капли воды-одинаковo

В классе есть две девочки. Они как две капли воды.

2.Подобрать к данным фразеологизмам синонимы из другого столбика:

Два сапога пара ; как две капли воды

Ваньку валять ; бить баклуши

Повесить голову ; повесить нос

Бить через край ; бить ключом

Держать язык за зубами ; держать рот на замке

3.Продолжить фразеологизмы: Написать их значения.

Зарубить себе на носу; водить за нос; бросать слова на ветер; не разольёшь водой;замкнутый круг; и волки сыты, и овцы целы; льет как из ведра; каша в голове;китайская азбука; львиная доля; медвежья услуга; мизинца не стоит; на чёрный день; наломать дров; ни к селу ни к городу; ни рыба ни мясо; отложить в долгий ящик; ждать у моряпогодъ .

Հովհաննես Թումանյան

Իմ կարծիքով սուտ է, որ ասում են՝ ամեն մի կառավարություն արժանի է իր ժողովրդին։

Ընդհակառակը՝ առհասարակ կառավարությունները արժանի չեն իրենց ժողովուրդներին, և շատ քիչ կառավարություն կարող է լինել, որ [շատից քչից] արժանի լինի իր ժողովրդին և լինի իր ժողովրդի հետ ու նրա ներկայացուցիչը։ Օրինակ էնպես, ինչպես բանաստեղծը։ Բանաստեղծը կարող է էնքան մեծ չլինիլ, որ կարենա ընդգրկել իր ժողովրդի ամբողջությունը կամ արժանի լինի իր ժողովրդին, բայց նա միշտ իր ժողովրդի հետ է։

Ասում եմ՝ ժողովրդի, ո՛չ թե ամբոխի։ Որովհետև շատերը ժողովուրդն ու ամբոխը շփոթում են իրար հետ։ Սրանք իրար հակառակ բաներ են։ Ժողովուրդն իմաստուն է, ամբոխը՝ հիմար։ Ժողովուրդը ծանր է, ամբոխը՝ թեթև։ Ժողովուրդը մեծահոգի ու բարի է, ամբոխը՝ դյուրագրգիռ, վտանգավոր չար։ Ժողովուրդն աշխատանք է սիրում, ամբոխը թալան։

Ու սովորաբար կառավարություններից շատերին ամբոխն է պետք, բանաստեղծին՝ ժողովուրդը։

Ժողովուրդը խաղաղասեր է, ամբոխը՝ կռվարար։ Եվ ամբոխամիտ ու ամբոխավար մարդիկ երբեմն ամբոխի գլուխն անցնելով, որ մի շատ հեշտ բան է, տիրում են ժողովրդին ու նրան գցում էն տեսակ զանազան կրակների մեջ ու կռիվների մեջ, որ նա չի էլ երազել։ Եվ, իհարկե, միշտ հարևանի հետ։ Կռիվը հարևանի հետ, բարեկամությունը՝  հեռուների։ Մինչդեռ սրան բոլորովին հակառակ ժողովրդական իմաստությունն ասում է.

-Մոտիկ հարևանը լավ է, քան հեռու բարեկամը։

Մոտիկ հարևաններն ու հեռու բարեկամները

Դեռ ալեկոծության մեջ ենք, և մենք, հայերս դեռ լավ չենք տեսնում ու զգում էն ահռելի աղետը, որին ենթարկվեցինք մեծ պատերազմի սկզբից մինչև էսօր և որը, տարաբախտաբար, դեռ չի վերջացել։

․․․Ես էսպես ընդհանրացնում եմ, խորապես համոզված, առանց սակայն վերացնելու էն ծանր պատասխանատվությունը, որ ընկնում է Հայաստանի նախկին կառավարության և ղեկավար կուսակցության վրա, որոնց մեջ էդ արատներր, ինչպես բացվում է հետզհետե, անցած են եղել ամեն չափից ու սահմանից։ Էսպեսով ես բնավ համաձայն չեմ էն մարդկանց հետ, որոնք մեր դժբախտությունների պատճառները մեզանից դուրս են որոնում առհասարակ, մեր  պակասությունները թողնելով միմիայն մեր տկարությանը։ Ո՛չ, էդպես ասողները կամ սխալվում են, կամ ստում։ Արտաքին պատճառները, ինչքան էլ նրանք լինեն, ոչ միայն չեն մեղմացնում մեր հանցանքները, այլ, ընդհակառակը, ավելի են ծանրացնում։ Նրանք պետք է մեզ ստիպեին, որ լինեինք ավելի զգույշ, զգաստ, շրջահայաց ու իմաստուն, ոչ թե հակառակը վարվեինք և դառնայինք իրենց ակամա դաշնակիցը։ Գոնե հիշեին, թե դեռ իրենց նախորդ մտավորականները էդ հեռու ճանապարհներով շատ են ուխտի գնացել էդ հեռու բարեկամների դռները, որոնք միշտ ամենատագնապալի մոմենտներին մի պատասխան են տվել, թե չենք կարող ձեզ օգնել։ Հին ժամանակ էս պատասխանն է ստացել հայ ժողովուրդն իր հեռու բարեկամներից, հին ժամանակներից սկսած մինչև Կարաբեքիրի հարձակման առիթով անցյալ ամսին տված դաշնակից պետությունների պատասխանը, թե չենք կարող ձեզ օգնել։

Միակ մեծ օգնությունը, որ տեսել է հայ ժողովուրդն իր հեռու բարեկամներից, դա ամերիկյան ժողովրդի օգնությունն էր, որը հացով ու շորով արավ էս ծանր տարիները հայ ժողովրդին։

Թումանյան, 1920 թվ․

Ես հավանեցի այս պատմվածքը և կարող եմ հաստատել այս խոսքերը “Մոտիկ հարևանը լավ է, քան հեռու բարեկամը”: Մոտ հարևանը ավելի շուտ օգնության ձեռք կմեկնի, քան հեռու բարեկամը:

Արյան մակարդում

Արյան մակարդումն օրգանիզմի պաշտպանական ռեակցիան է, որի հետևանքով խցանվում է վնասված անոթի լուսանցքը և կանխվում հետագա արյունահոսությունը: Բացի այդ, արյան մակարդումը խոչընդոտում է վնասված անոթի պատից հիվանդաբեր մանրէների թափանցումն օրգանիզմ:

 Մակարդումը կատարվում է հետևյալ կերպ. անոթի պատի վնասման ժամանակ արյան թիթեղիկները՝ թրոմբոցիտները, հպվելով վնասված անոթի անհարթ մակերեսին, հեշտությամբ քայքայվում են, որի շնորհիվ արյան պլազմա է արտազատվում հատուկ ֆերմենտ: Վերջինս ազդում է արյան պլազմայում լուծված պրոթրոմբին սպիտակուցի վրա`  նրան դարձնելով անլուծելի թելանման ֆիբրին:

 Ֆիբրինի թելիկներն առաջացնում են ցանց, որի մեջ պահվում են արյան բջջային տարրերը, և առաջանում է խցան՝ թրոմբ, որը և փակում է վնասված անոթի լուսանցքը: Հետագայում թրոմբը լուծվում է, իսկ անոթի վնասված մասը՝ վերականգնվում: Արյան մակարդումը տեղի է ունենում  3−8  րոպեում, ընդ որում, որքան փոքր է անոթի լուսանցքը, այնքան մակարդումն ավելի արագ է կատարվում:

Արյան մակարդման գործընթացը կարող է խանգարվել տարբեր պատճառներից, որի հետևանքով արյան անոթի վնասվածքից տեղի է ունենում երկարատև արյունահոսություն: Օրինակ` ժառանգականորեն պայմանավորված հեմոֆիլիա հիվանդության ժամանակ արյունը չի մակարդվում, և անոթի պատի ամենաչնչին վնասվածքը վտանգավոր է կյանքի համար:

Արյան խմբեր

Տարբերում են արյան չորս խմբեր: Այսպես` որոշ մարդկանց (արյան  I  խումբ) էրիթրոցիտներում բացակայում են  A  և  B  ագլյուտինոգեններ, իսկ պլազմայում առկա են  α  և  β  ագլյուտինիններ: Արյան  II  խումբ ունեցող մարդկանց էրիթրոցիտներում լինում են միայն  A  ագլյուտինոգեններ, իսկ պլազմայում՝  β  ագլյուտինիններ: Արյան  III  խումբ ունեցող մարդկանց էրիթրոցիտներում լինում են  B  ագլյուտինոգեններ, իսկ պլազմայում՝  α  ագլյուտինիններ:

Արյան  IV  խումբ ունեցող մարդկանց էրիթրոցիտներում կան  A  և  B  ագլյուտինոգեններ, իսկ պլազմայում  ագլյուտինիններ չկան: Այսպիսով` արյան  I  խմբին պատկանող մարդկանց արյունը կարելի է ներարկել բոլորին, որովհետև նրանում չկան  A  և  B  ագլյուտինոգեններ,  II  և  III  խմբերին պատկանող արյունը կարելի է ներարկել համապատասխանորեն իրենց և  IV  խմբերին:  IV  խմբին պատկանող մարդկանց արյունը կարելի է ներարկել միայն  IV  խմբի արյուն ունեցող մարդկանց: Այդ պատճառով արյան  I  խումբը համարվում է համընդհանուր դոնոր, իսկ  IV  խումբը՝ համընդհանուր ռեցիպիենտ:

 Եթե չկատարվի արյան խմբերի ճիշտ ընտրությունը, ապա փոխներարկման ժամանակ արյուն ընդունող օրգանիզմում կարող է տեղի ունենալ ագլյուտինացիա` էրիթրոցիտների քայքայում, և ավարտվել մահով: Արյան խմբերը որոշող հակածինները ժառանգաբար փոխանցվում են սերնդեսերունդ և չեն փոխվում կյանքի ընթացքում: Մարդկանց  40−50 %-ը ունի առաջին խմբի արյուն,  30−40 %-ը` երկրորդ,  10−20 %-ը՝ երրորդ, իսկ  5 %-ը՝ չորրորդ խումբ:

Homework

Complete the sentences below with the correct form of adjectives.

1- If you want to be much healthier, you should exercise every day. ( healthy)

2- In order to become wealthier than others, some people start criminal activities. (wealthy)

3- My new car is prettier than my old one. (pretty)

4- Everyone struggles to have even happier life in the future. (happy)

5- My brother is luckier than me. (lucky)

6- She is a little uglier than her older sister. (ugly)

Fill in the blanks with the correct form of adjectives in parentheses.

1- She was the most dangerous guy for the U.S.A. (dangerous)

2- My nephew is stingier than my uncle. (stingy)

3- Sydney is the most beautiful city in Australia. (beautiful)

4- Who is the richest man of the world in this century? (rich)

5- What is the most convenient way to become filthy rich in your life? (convenient)

6- My English is not better than yours. (good)

7- Not listening to good advice is one of the worst habits of my younger brother. (bad)

8- Our English class is more interesting than your math class. (interesting)

9- Learn ESL is one of the best websites in the world. (good)

10- USA is one of the most modern countries in the world. (modern)

11- Can you name the largest province of our country? (large)

12- Washington is the most  expensive city in the USA. (expensive)

Choose the best options.

1. Tom is feeling very ______.

angry

angrier

angriest

2. Nokia is a _______ company.

good

better

best

3. Ahmad is _______ than his brother.

fast

faster

fastest

4. Amongst the three brothers, Jawed is the ________

tall

taller

tallest

5. She will live ______ than him.

long

longest

longer

larger

6. What about this? Isn’t it _______?

beautiful

beauteous

beauty

7. The test was ________ than I thought it would be.

difficult

more difficult

most difficult

8. He is the ________ boy in his class.

old

older

oldest

9. This locality is ________ than ours.

expensive

more expensive

most expensive

10. You are so ________, I am sure you can pick this up.

strong

weak

fat

thin

1. My roommate reminded me that passengers —- (are not allowed to / don’t let) use electronically operated devices on the plane.

2. The hotel management —- (is allowed to / lets) us use the mini bar in our room.

3. Holidaymakers —- (are not allowed to / do not let) interfere with the timetable arranged by the tour guide.

4. John’s parents —- (are allowed to / let) him have an expensive and comfortable holiday.

5. I —- (am not allowed to / don’t let) go out in the evenings.

6. Students —- (are not allowed to / don’t let) use their calculators during the exams.

7. The guards —- (are not allowed to / don’t let) visitors in after dusk.

8. Pets —- (are not allowed / don’t let) in the classrooms.

9. Jim —- (is not allowed to / doesn’t let) Jeffrey talk bad about him.

10. Nobody —- (is allowed to / lets) smoke at the gas station.

Մակբայ, տեսակները։

Առաջադրանքներ

1․Տրված նախադասությունները դարձրո՛ւ ժխտական: Ուշադրություն դարձրո՛ւ ընդգծված դերանուններին և մակբայներին:

Բոլոր մարդիկ վազում էին հոսանքի ուղղությամբ:

Ոչ ոք չէր վազում հոսանքի ուղղությամբ:

Այդպիսի երևույթները բավականին հաճախ են նկատվում:

Այդպիսի երևույթները ոչ հաճախ են նկատվում:

Լիովին հնարավոր է ուրիշ վայրերում էլ կիրառել նման միջոցառումներ:

Բոլորովին հնարավոր չէ ուրիշ վայրերում էլ կիրառել նման միջոցառումներ:

Քամին դեռ փչում էր:

Քամին այլևս չէր փչում:

Ինչ—որ մեկը լուսամուտներին թուղթ էր կպցրել:

Որևե մեկը լուսամուտներին թուղթ չէր կպցրել:

Պատերազմը քայքայել էր ամբողջ տնտեսությունը:

Պատերազմը չէր քայքայել ողջ տնտեսությունը:

Այստեղ տարվա բոլոր տեղումները լինում են միայն գարնանը:

Այստեղ տարվա ոչ մի տեղում տեղում չի լինում գարնանը:

2.Տրված նախադասությունները դարձրո´ւ հաստատական: Ուշադրությո´ւն դարձրու ժխտական դերանուններին հ մակբայներին:

Ոչ մի հնար նրան չէր օգնի կրճատելու ժամանակը:

Բոլոր հնարներն նրան կօգնեն կրճատելու ժամանակը:

Ոչ մի առագաստանավ քամուն հակառակ շարժվել չի կարող:

Բոլոր առագաստանավերը կարողանում են քամուն ընդառաջ շարժվել:

Ոչ ոք զբոսնելու ցանկություն չուներ:

Բոլորը զբոսնելու ցանկություն ունեին:

Իբր միջատներին թունավորող այդ դեղը բոլորովին վնաս չէր տալու այլ կենդանի էակների:

Միջատներին թունավորող այդ դեղը ամբողջովին վնաս էր տալու այլ կենդանի էակների:

Այդ փաստարկներն ամենևին չհամոզեցին մարդկանց:

Այդ փաստարկներն ամբողջովին համոզեցին մարդկանց:

Ոչ մեկը հիացած չէր այդ փոշով:

Բոլորը հիացած էին այդ փոշով:

Վաղուց ոչինչ չենք լսել այդ մասին:

Վաղուց մենք ամեն ինչ լսել ենք այդ մասին:

3. Առանձնացրո՛ւ այն բառերը, որոնք ժխտական նախածանց ունեն:

Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անիվ, անսիրտ, անահ, անուշ, անմահ, անուն, դժոխք, դժգոհ, դժբախտ, դժնի, դժկամ, ապագա, ապարդյուն, ապերախտ, ապուր, ապաշնորհ, ապուշ, ապտակ, տարի, տկար, տհաճ, տպել, տգեղ, տխուր, չամիչ, չտես, չկամ, չարիք:

Անարվեստ, անդեմ, անդուռ, անսիրտ, անահ, անմահ, դժգոհ, դժկամ դժբախտ, ապարդյուն ապաշնորհ, ապերախտ, ապուշ, տհաճ, տգեղ, չտես, չկամ:

4․Տրված տեքստերը համեմատի՛ր և գրի՛ր, թե դրանք ինչո՛ վ են տարբերվում:

Ա. Հին Բաբելոնում գետի աղտոտման մեղավորը մահապատժի էր ենթարկվում: Պետրոս Մեծը Սիբիր էր աքսորում այն պետեբուրգցիներին, որոնք լվացքաջուր էին թափում Նևան: Իսկ այսօր մարդկության ունեցած ամբողջ ջուրն է ենթակա վտանգի: Մարդիկ անխնա թունավորում ու կեղտոտում են գետերն ու լճերը, ծովերն ու օվկիանոսները և դեռ ուրախանում են:

Հին Եգիպտոսի գրերի մեջ «զզվել» հիեորոգլիֆն արտահայտվել է թեք դիրքով պատկերված ձկան տեսքով: Հնագետները երկար ժամանակ չէին հասկանում այդ տարօրինակ զուգորդումը: Այժմ գիտենք, որ ձուկն աղտոտված ու թթվածնից աղքատացած ջրում է այդպիսի դիրք ընդունում:

Երբ թունավոր նյութն սկսում է ջրի մեջ տարածվել, ձկներն ահավոր վախենում են: Նրանք ջրի մակերևույթի մոտ են ելք փնտրում, ցատկում օդ, նետվում ափ: Հոգեվարքի պարը վերջանում է ջղաձգություններով, ապա ձկները սատկում են:

 Ի՞նչ է մտածում բանական մարդը:

Բ. Հին Բաբելոնում գետի աղտոտման մեղավորի աստղը խավարում էր: Պետրոս Մեծը Սիբիր էր քշում այն պետեբուրգցիներին, որոնք լվացքաջուր էին թափում Նևան: Իսկ այսօր մարդկության ունեցած ամբողջ ջրի գլխին է վտանգը կախված:Մարդիկ առանց սրտերը ցավելու թունավորում ու կեղտոտում են գետերն ու լճերը, ծովերն ու օվկիանոսները և դեռ աշխարհքով մեկ են լինում:

 Հին Եգիպտոսի գրերի մեջ «զզվել» հիեորոգլիֆը հանդես է գալիս թեք դիրքով պատկերված ձկան տեսքով: Հնագետները երկար ժամանակ գլխի չէին ընկնում այդ տարօրինակ կապը: Այժմ գիտենք, որ ձուկն աղտոտված ու թթվածնից աղքատացած ջրում է այդ օրն ընկնում:

Երբ թունավոր նյութն սկսում է ջրի մեջ տարածվել, ձկներին անպատմելի սարսափ է պատում: Նրանք ջրի երեսին են ճար ու ճամփա ման գալիս, իրենց ափ գցում: Հոգեվարքի պարը վերջանում է թալիկ-թալիկ գալով, ապա ձկները շունչները փչում են:

Ի՞նչ է մտքովն անցակցնում բանական մարդը:

Ա տեքստը ավելի համառոտ է ներկայացված:

5. Տրված դարձվածքները գրի՛ր հոմանիշ բառերի և արտահայտությունների փոխարեն և անհրաժեշտ փոփոխություններ արա՛:

Համեմատի՛ր տրված ու ստացված տեքստերը:

Աչքդ է մտնում, ցավին ուրիշ դարման է գտել, խելքը գնում է (ուշքն ու միտքն իրենը չէ), թուրը աջ ու ձախ կտրում է, աչքի չընկնեն, խելքին փչածը, ամպերի հետ է խաղում, իր կաշվից վախեցող, կողքով անցնեն:

Մարդու խելքը գնում է աչքի չընկնելու գաղափարը, ու նա խելքի փչածը հեքիաթի է վերածում անտեսանելի դարձնող գլխարկի, անտեսանելի մարդու մասին: Իսկ բնությունն այդ ցավին ուրիշ դարման է գտել: Նա ներկում է իր ստեղծած էակներին, պաշտպանական գունավորում է տալիս, որ թշնամիները կողքով անցնեն: Բնության մեջ դա ամեն քայլափոխի աչքդ է մտնում: Անապատային գորշ դեղնավուն գույնն ունեն անապատի կենդանիների մեծ մաս` և՛ սարդը, և՛ որդը: Հյուսիսի ձյունածածկ հարթավայրերում ապրող կենդանիներին էլ` լինի դա բևեռային արջ, որ ձյան ֆոնի վրա նրանք չնկատվեն:

6.Բառերը, քանի ձևով հնարավոր է, վերադասավորի´ր, որ ամեն անգամ մի բան կարևորվի:

Կենսաբանների փորձերից ձանձրացած դելֆինները հացադուլ են հայտարարում:

Դելֆինները բաց ակվարիումից դանդաղ լողում էին դեպի ազատություն:

Գերմանացի մի կոնստրուկտոր մթության մեջ տեսնող և հաչող արհեստական շուն է պատրաստել:

Շոտլանդիայի և Նորվեգիսւյի բնակիչները «ծովատառեխի անձրևի» բազմիցս ականատես են եղել:

Հնդկաստանի բնակիչները ութ հարյուր լեզվով ու բարբառով են խոսում:

Օձի թույնը բժշկության մեջ շատ արժեքավոր է:

Ծայրին փոքրիկ լամպ ունեցող ինքնահոսներ են թողարկվում ճապոնիայում:

7.Նախադասությունների մեջ շարադասության (բառերի դասավորության) սխալ կա. ուղղի՛ր: Բարձր ու երկարաձիգ գորտն սկսեց կռկռալ:

Գորտը սկսեց բարձր ու երկարաձիգ կռկռալ:

Աղմուկի միջից մեզ էին հասնում օգնության հուսահատ կանչերը: Հայտնվեցին միանգամայն իրիկնային ձայները` յուրահատուկ ռիթմիկ գվվոց ու բարձր, բեկբեկուն մռնչյուն:

Քարացած նայում էր տերևների ու թփերի իրիկնային տարուբերումին, կարծես առաջին անգամ էր տեսնում:

Արահետը  գնում էր դեպի գյուղը ոչ թե ուղիղ գծով, այլ շարունակ ծառերի մեջ գալարվելով:

Սա այն հսկայի կոշիկն է, որը հաղթեց դևերին ու հետ բերեց աղջկան:

Տեսանք այն ավտոբուսի վարորդին, որով եկել էինք:

8․Տրված ասույթները հեղինակի խոսքով նախադասություններ դարձրո՛ւ` հեղինակի խոսքը գրելով ուղղակի խոսքից առաջ, հետո և դրա մեջ:

օրինակ`

Յուրաքանչյուր ճշմարտություն պիտի ունենա իր հաստատումը:

Լայբնից:

ա) Լայբնիցը գրել է . «Յուրաքանչյուր ճշմարտություն պիտի ունենա իր հաստատումը»:բ)«Յուրաքանչյուր ճշմարտություն պիտի ունենա իր հաստատումը»,-Լայբնիցը գրել է :

գ) «Յուրաքանչյուր ճշմարտություն ,- գրել է Լայբնիցը,- պիտի ունենա իր հաստատումը»:

«Նետը շարժվում է աղեղալարի հաղորդած ուժով, իսկ ճշմարտությունը՝ գիտելիքով»,- գրել է Դեմոկրիտը:

Պլատոնը գրել է.  «Իրերի աշխարհը անվերջ կազմավորման և քայքայման աշխարհ է»:

«Բոլոր անհրաժեշտ գիտելիքները կարող ենք ստանալ ուսումնասիրելով արտաքին աշխարհի առարկաներն ու երևույթները»,-գրել է  Ջոն Լոկը:

«Ամենագեղեցիկ ու ամենախոր հույզը գաղտնիքի իմացումն է: Ում օտար է այդ հույզը, ով կորցրել է զարմանալու ունակությունը, նրան կարելի մեռած համարել»,-գրել է Էնշտեյնը:

Արյուն: Արյան գործառույթներն ու բաղադրամասերը

Արյան գործառույթները: Արյունը հեղուկ շարակցական հյուսվածք է: Այն օրգանիզմի բոլոր բջիջներին մատակարարում է թթվածին և սննդանյութեր, այնտեղից հեռացնում է ածխաթթու գազը և կենսագործունեության արգասիքները: Արյան մեջ են անցնում ներզատական գեղձերում մշակված կենսաբանական ակտիվ նյութերը (հորմոնները), որոնք կարգավորում են օրգան համակարգերի գործունեությունը: Այն նաև նպաստում է օրգանիզմի ներքին միջավայրի քիմիական բաղադրության ու մարմնի կայուն ջերմաստիճանի պահպանմանը:

Արյունը կատարում է նաև պաշտպանական դեր, նրանում գտնվում են արյան սպիտակ գնդիկներ՝ լեյկոցիտներ, ինչպես նաև հակամարմիններ, որոնք վնասազերծում են օտարածին մարմինները և ապահովում օրգանիզմի անընկալունակությունը որոշակի հիվանդությունների նկատմամբ (իմունիտետ): Արյան պաշտպանական գործառույթ է համարվում նաև նրա մակարդելիության հատկությունը:

Արյան ձևավոր տարրերն են էրիթրոցիտները, լեյկոցիտները և թրոմբոցիտները:

Էրիթրոցիտներ: Արյան կարմիր ձևավոր տարրերը` էրիթրոցիտները, ունեն երկու կողմից ներհրված սկավառակի տեսք: Այդպիսի կառուցվածքը մեծացնում է նրանց շփման մակերեսն արյան մեջ ներթափանցած գազերի  (  O2;CO2  )  հետ և մեծացնում թթվածին տեղափոխելու օգտակար գործողության  գործակիցը:  1  մմ³ արյան մեջ պարունակվում է  4,5−5  մլն էրիթրոցիտ: Արյան մեջ էրիթրոցիտների քանակը կարող է ավելանալ մեծ բարձրությունների վրա՝ թթվածնի պակասի դեպքում, ինչպես նաև մկանների աշխատանքի ժամանակ: Էրիթրոցիտներն առաջանում են կարմիր ոսկրածուծում: Էրիթրոցիտների հիմնական գործառույթը թթվածնի և ածխաթթու գազի փոխադրումն է:

Էրիթրոցիտները պարունակում են երկաթ պարունակող սպիտակուց՝ հեմոգլոբին, որը թոքերում միանում է թթվածնին՝ առաջացնելով օքսիհեմոգլոբին: Էրիթրոցիտների կյանքի տևողությունը  120−130  օր է: Նրանք քայքայվում են լյարդում, փայծաղում, իսկ հեմոգլոբինից առաջանում է լեղագունակ:

Լեյկոցիտներ: Դրանք արյան սպիտակ գնդիկներն են` անգույն, կորիզավոր բջիջներ, չափսերով ավելի մեծ, քան էրիթրոցիտները, սակայն քանակով անհամեմատ ավելի քիչ: Արյան  1  մմ³ -ում պարունակվում է  6000−8000  լեյկոցիտ. նրանց քանակը կարող է ավելանալ սնունդ ընդունելուց, ծանր ֆիզիկական աշխատանքից հետո և հատկապես բորբոքային գործընթացների ժամանակ:

Լեյկոցիտներն առաջանում են կարմիր ոսկրածուծում, փայծաղում, ուրցագեղձում և ավշային հանգույցներում, կյանքի տևողությունը  3−4  օր է: Քայքայվում են փայծաղում, բորբոքային օջախներում:

Լեյկոցիտներն օրգանիզմը պաշտպանում են մանրէներից և օտարածին սպիտակուցներից: Բորբոքային պրոցեսներից առաջացած թարախը պարունակում է մեծ քանակությամբ մահացած մանրէներ և լեյկոցիտներ: Լեյկոցիտները կարող են փոխել իրենց ձևը, ակտիվ տեղաշարժվել նույնիսկ արյան հոսքին հակառակ ուղղությամբ: Նրանք կարող են թափանցել միջբջջային տարածություն, այդ պատճառով հաճախ նրանց անվանում են թափառող բջիջներ: Նրանք զգայուն են մանրէների կամ մահացած բջիջներից առաջացած քիմիական նյութերի նկատմամբ:

Թրոմբոցիտներ: Մասնակցում են արյան մակարդման գործընթացին: Սրանք արյան ամենափոքր ձևավոր տարրերն են, առաջանում են կարմիր ոսկրածուծում, ապրում են  5−7  օր, քայքայվում փայծաղում կամ անոթների վնասված պատերի հետ շփվելիս, չունեն կորիզ:  1  մմ³ արյան մեջ պարունակվում է  400000  թրոմբոցիտ: Սրանց քանակի պակասի դեպքում վնասված անոթից տեղի է ունենում երկարատև արյունահոսություն: